FULL VERSION OF THE JOURNAL |
MEDICAL AND PHARMACEUTICAL SCIENCES | |
| Rafael Abdullayev, Mahbuba Valiyeva, Tohfa Nasibova International practices on GMP in pharmaceuticals | 7 |
| Ilqar Hasanov, Aygun Aliyarbayova Experimental study of changes in morphological peculiarities of the eosinophilic leukocyte in the lung under the influence of the macrophage migration inhibitor factor | 11 |
| Rafael Abdullayev, Mahbuba Valiyeva, Tohfa Nasibova Implemented reforms on pharmacovigilance in Azerbaijan | 22 |
CHEMISTRY | |
| Asya Shahverdiyeva, Nergiz Salamova, Saida Ahmadbayova Physico-chemical properties of complex salts formed by hexadecane, octadecane and cis-9-octadecene acids with monoethanolamine | 27 |
BIOLOGICAL SCIENCES AND AGRARIAN SCIENCES | |
| Aysel Zeynally In vitro germination of pollen of some Lonicera L. species | 32 |
JURNALIN TAM VERSİYASI |
İÇİNDƏKİLƏR:
HUMANİTAR VƏ İCTİMAİ ELMLƏR HUMANITIES AND SOCIAL SCIENCES | |
| Rafail Əhmədli, Lalə Əhmədova Mirzə Kazımbəyin İslam dininə dair elmi tədqiqatları | 8 |
| Məlahət Ağayeva Sabit Rəhmanın yaradıcılığında cəmiyyət və şəxsiyyət problemi | 15 |
| Zənfira Quliyeva “Firidun bəy Köçərli yaradıcılığında ictimai məsələlər” | 22 |
| Ramilə Nəsirova Müxtəlifsistemli dillərdə fonetik anomaliyalar | 27 |
| Tuqay Əsədli, Erhan Yoska Sovetləşdirmə siyasəti daxilində Türküstan coğrafiyasında baş verən dəyişikliklər | 33 |
| Telli İbrahimova, İradə Zamanova Ümumtəhsil məktəblərində distant təhsilin idarəolunmasında yeni perspektivlər | 40 |
| Tural Dadashov Azerbaijan’s military reconstruction: triumphs, resilience and strategic vision | 46 |
| Tural Dadashov A comprehensive analysis of security dynamics in the South Caucasus | 54 |
| Firədun İbrahimov, Sevil İbrahimova Təhsilalanın idraki həkət məntiqinə görə təlim sisteminin fərqləndirilən altsistemləri | 64 |
| Samir Məmmədov Azərbaycan Respublikasında inflyasiya və onun iqtisadiyyatın pul-kredit tənzimlənməsinə təsiri | 76 |
| Anar Hacızadə Ölkəmizin bank sənayesinin fəaliyyətinin tənzimlənməsində Mərkəzi Bankın monetar siyasəti | 82 |
| Yuxuan Tang Azərbaycan dilindəki yiyəlik halın Çin dilində ifadə vasitəsi | 89 |
| Yunis Əvəzov Heydər Əliyevin iqtisadi siyasi xəttində biznesin inkişafı və bu istiqamətdə şəffaflığın təmin olunması | 104 |
| Ağacəfər Məmmədov KOB-ların təsnifləşdirilməsi meyarlarının və qlobal iqtisadiyyatda rolunun təhlili | 113 |
| Fatma Sultanova Nağıllar təlim-tərbiyə vasitəsi kimi | 121 |
| Azer Haziyev Hybrid warfare: how to define and counter? | 127 |
| Nərmin İbrahimli Autentik dialoqların diskursiv xüsusiyyətləri | 132 |
| Afərim Həmzəyeva İnsan hüquqları haqqında Avropa Konvensiyasının 3-cü maddəsinin ümumi xarakteristikası | 137 |
| Aytaj Gurbanova Imitation in entrepreneurial activity practice in the context of unfair competition: concept and elements | 144 |
| Kamilə Quliyeva Hüquqi şəxsin müflis olmasının və ödəmə qabiliyyətsizliyinin anlayışı və məzmunu | 149 |
| Nərmin Məhərrəmli Orta məktəbdə funksiya anlayışının tədrisi haqqında | 155 |
| Jalə Orucova Cənubi Qafqaz türklərinin məişət həyatında xalça məmulatlarının yeri | 160 |
| Elmar İsgəndərov Müstəqillik dönəmindən sonra regional iqtisadiyyatın xüsusiyyətləri | 166 |
| Elkhan Salmanov Digital banking and financial performance: unveiling the interplay with macroeconomic and bank-specific factors | 171 |
| Azər Kərimov Azərbaycanda elektron ticarətin müsbət və mənfi cəhətləri | 176 |
| Azar Haziyev Analysis of the Lisbon treaty: how does the Lisbon treaty reform EU institutions | 182 |
| Anar Hacızadə Azərbaycanda turizm sənayesi perspektivində dövlət siyasəti | 187 |
| Aygul Khalilova Abbreviations in English | 193 |
| Eynəddin Həbibov İnzibati aktların hüquqi aktlar sistemində yeri və onların qəbul edilməsi qaydası | 205 |
| Nuriyyə Bağıyeva Məişət zorakılığı qurbanlarına yardım zamanı konfidensiallığın təmin edilməsi: beynəlxalq normalar əsasında araşdırma | 212 |
| Ayxan Abbaslı Daxili turizm bazarının təkmilləşdirilməsi istiqamətində görülən dövlət tədbirləri və proqramları | 218 |
| Gülsu Əsədli Konstitusiyaya düzəlişlər edilməsində referendumun rolu | 226 |
| Səmənnaz Yusifli Bələdiyyələrin yerli əhaliyə göstərdiyi xidmətlərin əhəmiyyəti | 233 |
| Aysel Mürşüdlü İnternet provayderlərinin yerləşdirilən məzmuna nəzarətlə bağlı əsas hüquq və azadlıqlarla əlaqəsi | 240 |
| Nərmin Məhərrəmli Elementar funksiyalar haqqında | 247 |
| Elvin Hüseynov İlkin hərbi qeydiyyat və hərbi xidmət keçməkdən boyun qaçırmaya görə məsuliyyət | 252 |
TƏBİƏT ELMLƏRİ NATURAL SCIENCES | |
| Nigar Əliyeva Kök hüceyrə ilə müalicə. Orqanizmdə tətbiq sahələri. Bu sahədə olan yeniliklər | 257 |
TEXNİKA ELMLƏRİ TECHNICAL SCIENCES | |
| Asad Rustamov, Tofiq Azimov, Majid Mahmudlu Basic principles of radio communication | 262 |
| Vagif Maharramov, Elnur Babayev, Elmar Ovchiyev Determining the coordinate of the radio radiation source under interference conditions | 268 |
| Hakim Məhsimov, Sima Musayeva, Gülyanaq Əfqanlı, Hünər Ağayev, Zöhrə Duşdurova 81 mm tüstü qumbaralarının təsnifatı və təsirləri | 275 |
| Zərif İbrahimova Metallurgiya: kateqoriyaları, növləri və Azərbaycanda metallurgiya sənayesi | 282 |
| Qüdrət Zamanov Pilotsuz uçuş aparatlarının silahlanması prinsipləri | 287 |
| Musa Hüseynov Şimal regionu üzrə fəaliyyət göstərən qum-çınqıl karxanalarının ekoloji mühitə təsirinin qiymətləndirilməsi | 293 |
| Qüdrət Zamanov, Nihat Məmmədzadə Müdafiə sənayesində istifadə olunan kompozit materiallar və tətbiq sahələri | 298 |
RİYAZİYYAT VƏ MEXANİKA MATHEMATICS AND MECHANICS | |
| Ramazan Eyyubov, Sevda Abulova, Həqiqət Əşirova, Rasim Nərmanov Riyaziyyat dərslərində şagirdlərin buraxdığı tipik səhvlər | 305 |
| Mahmud Məmmədli, Elvin Abdurəhmanov, Aydan Əhədova Kiber hücumlarına qarşı müdafiə və fəallaşdırma strategiyaları | 312 |
| Telli Səmədova İnvestisiya aktivliyi və onun təhlili | 317 |
| Aytac Məmmədova Simin rəqsi tənliyi üçün optimal idarəetmə məsələsinin fərq aproksimasiyası | 323 |
DOI: https://doi.org/10.36719/2707-1146/42/28-34
Aqil Qasımov
“Dendrologiya Bağı” PHŞ
Biologiya üzrə fəlsəfə doktoru
Samirə Bağırova
“Dendrologiya Bağı” PHŞ
Biologiya üzrə fəlsəfə doktoru
Selcan Səfərəliyeva
Qərbi Kaspi Universiteti
Magistrant
Xədicə Əliyeva
“Dendrologiya Bağı” PHŞ
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ “DENDROLOGİYA BAĞI” ƏRAZİSİNDƏ XARİCİ KARANTİN TƏTBİQ EDİLƏN ZƏRƏRLİ ORQANİZMLƏR VƏ ONLARA QARŞI MÜBARİZƏ TƏDBİRLƏRİ
1. QARA YALANÇI QALXANLI YASTICA (PARASAİSSETİA NİGRA NİETNER 1861)
2. QIRMIZI PALMA BÖCƏYİ (RHYNCHOPHORUS FERRUGİNEUS OLİVER, 1790)
Xülasə
Bitkilərin normal inkişafını təmin etmək məqsədi ilə aparılan entomoloji tədqiqatlar zamanı onların inkişafını ləngidən bir çox səbəblər aşkarlanmışdır. Zərərverici orqanizmlərin aparıcı rolu müəyyən edilmişdir. Onlardan ən təhlükəliləri Qara yalançı qalxanlı yastıca (Parasaissetia nigra Nietner) və Qırmızı palma böcəyi (Rhynchophorus ferrugineus Oliver) hesab olunur. Bu potensial zərərvericilər həmçinin xarici karantin obyektidir. Bizim araşdırma sahəsində aşkar etdiyimiz bitki zərərvericilərinin bioekoloji xüsusiyyətləri öyrənilmiş və onlara qarşı mübarizə üsulları sınaqdan keçirilmişdir. Hazırda mövsüm ilə əlaqəli olaraq zərərverilicilər sükunət dövrünü keçirir. Lakin buna baxmayaraq müşahidələr davam etdirilir.
Açar sözlər: Dendrologiya Bağı, karantin obyekti, Qara yalançı qalxanlı yastıca, Qırmızı palma böcəyi, mübarizə tədbirləri
Agil Gasimov
“Dendrology garden” PLE
PhD in biology
Samira Baghirova
“Dendrology garden” PLE
PhD in biology
Seljan Safaraliyeva
Western Caspian University
Gradaute student
Khadija Aliyeva
“Dendrology garden” PLE
Harmful organisms with foreign quarantine status discovered in"Dendrology Garden" in the Republic of Azerbaijan and their control measures:
1. Nigra scale -Parasaisseti nigra Nietner 1861,
2. Red palm weevil -Rhynchophorus ferrugineus Oliver, 1790
Abstract
During the entomological studies conducted with the aim of ensuring the normal development of plants, many reasons that slow down their development have been discovered. The leading role of harmful organisms has been determined. The most dangerous of them are considered to be the Black false shield pillow (Parasaissetia nigra Nietner) and the Red palm beetle (Rhynchophorus ferrugineus Oliver). These potential pests are also subject to external quarantine. The bioecological characteristics of the plant pests we found in our research area were studied and methods of combating them were tested. Currently, the pests are in a dormant period due to the season. However, the observations are continued.
Keywords: Dendrology Garden, quarantine facility, Black false shield pad, Red palm beetle, control measures
DOI: https://doi.org/10.36719/2789-6919/31/126-131
Pərviz Əlizadə
Azərbaycan Kooperasiya Universiteti
ÖLKƏ İQTİSADİYYATINDA BANK SEKTORUNUN ROLU.
İŞĞALDAN AZAD EDİLMİŞ ƏRAZİLƏRƏ BANK SEKTORLARININ DƏSTƏYİ
Xülasə
Bank sektoru maliyyə sektorunun mühüm alt sektorudur və iqtisadi fəaliyyətin mərkəzidir. İqtisadi inkişafın maliyyələşdirilməsində mühüm rol oynayır. Bu, əmanətçilərin, ev təsərrüfatlarının, sahibkarların, investorların, istehsalçıların, özəl və dövlət sektorlarının çox mühüm paydaşıdır. Banklar dövlətin lisenziyası ilə fəaliyyət göstərirlər. Onların fəaliyyəti özəldir, qeydiyyatdan keçmişdir və xüsusi qaydalara tabedir. Müvafiq dövlət qurumları tərəfindən daim nəzarətdə saxlanılır və yoxlanılır. Bazar iqtisadiyyatı olan ölkələrdə, o cümlədən Azərbaycanda bank sisteminin ikipilləli strukturu üstünlük təşkil edir ki, bu da Azərbaycanın maliyyə sisteminin mühüm elementidir. Bank sistemi artan iqtisadi qüdrət və yaranan maliyyə imkanları əsasında şaxələnən iqtisadiyyatın formalaşmasında, qeyri-neft sektorunun kapitallaşmasına vəsaitlərin istiqamətləndirilməsində ikinci dərəcəli rol oynayan xüsusi tərkib hissəsi kimi çıxış edir. Azərbaycan Respublikasının sosial-iqtisadi inkişafında regional amil xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Ölkə regionlarının müasir tələblərə cavab verən tarazlı inkişafı artıq dövlət siyasəti kimi müəyyən edilib. Bu baxımdan son on ildə regionların sosial-iqtisadi inkişafının təmin edilməsi, burada yaşayan insanların həyat səviyyəsinin və rifahının yaxşılaşdırılması kimi məsələlərə diqqət artırılır. Azərbaycanda regionların inkişafı ilə bağlı qarşıya qoyulan əsas məqsədlərdən biri bu ərazilərdə yerləşən təbii sərvətlərdən səmərəli istifadə, sənaye və kənd təsərrüfatının inkişafının sürətləndirilməsi, yeni infrastruktur sisteminin yaradılması, kənd təsərrüfatının inkişafı üçün əlverişli mühitin yaradılması ilə bağlıdır. İşğaldan azad edilmiş ərazilərdə bank sistemi inkişaf etdirilməlidir.
Açar sözlər: işğaldan azad edilmiş ərazilər, bank sektoru, Azərbaycan Respublikası, iqtisadiyyat, Mərkəzi Bank
Parviz Alizade
Azerbayijan Cooperasion University
The role of the banking sector in the country's economy. Support of banking sectors to territories liberated from occupation
Abstract
The banking sector is an important sub-sector of the financial sector and the center of economic activity. It plays an important role in financing economic development. It is a very important stakeholder of savers, households, entrepreneurs, investors, manufacturers, private and public sectors. Banks operate with a state license. Their activities are private, registered and subject to special rules. It is constantly monitored and checked by the relevant government agencies. In countries with a market economy, including Azerbaijan, the two-tier structure of the banking system prevails, which is an important element of the financial system of Azerbaijan. The banking system acts as a special component that plays a secondary role in the formation of a diversified economy on the basis of growing economic power and emerging financial opportunities, and in directing funds to the capitalization of the non-oil sector. The regional factor is of particular importance in the socio-economic development of the Republic of Azerbaijan. Balanced development of the country's regions that meets modern requirements has already been defined as state policy. In this regard, in the last ten years, attention has been paid to issues such as ensuring the socio-economic development of the regions, improving the living standards and well-being of the people living here. One of the main goals set for the development of regions in Azerbaijan is related to the efficient use of natural resources located in these areas, acceleration of the development of industry and agriculture, creation of a new infrastructure system, and creation of a favorable environment for the development of agriculture. The banking system should be developed in the liberated territories.
Keywords: liberated territories, banking sector, Republic of Azerbaijan, economy, Central Bank
DOI: https://doi.org/10.36719/2789-6919/31/238-242
Əli Hüseynov
Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti
magistrant
YÜKSƏK MÖHKƏMLİKLİ ÇUQUNLARIN KÜRƏLƏŞDİRMƏ TEXNOLOGİYALARI
Xülasə
Kürşəkilli qrafitli çuqun istehsalında qrafitin kürəşəkilli bir şəkildə çökəlməsini əldə edə bilmək üçün, maye metalı bir maqnezium prosesindən keçirik. Bu prosesi, maye çuqunun üst gərilimini azaldan və sonunda grafitin yarpaq formasında böyüməsinə yol açan oksigen və kükürt miqdarlarını azaltmaq üçün tətbiq edirik. Maqnezium, sadəcə oksigen və kükürtlə əlaqəyə girə bilən bir element olduğu üçün deyil, eyni zamanda dəmirlə hər hansı birləşmə yaratmaması və yüksək tarazlıq buxar basıncı sayəsində qarıştırmağa ehtiyyac qalmadan maye içərisinə asanlıqla yayıla bilməsi səbəbilə istehsalat müəssisələri tərəfindən seçilir. Magqneziumdan başqa bəzən seryum (Ce) tərkibli bəzi nadir torpaq elementi qarışımlarının da (lantanium, neodim və praseodimiyum kimi) bu məqsədlə istifadə edildiyini görə bilirik.
Açar sözlər: reaksiya, çalov, tretman, maqnezium, legirləmə, qrafit
Ali Huseynov
Azerbaijan State Oil and Industry University
master student
Spherodization technologies of high strength cast iron
Abstract
In order to obtain a spheroidal deposition of graphite in the production of spheroidal graphite ingots, the liguid metal is subjected to a maximum process. In this process, we apply it to reduce the amount of oxygen and sulfur, which perhaps lowers the peak tension and eventually opens up a large amount of road in the leaf form of the graffiti. Magnesium is chosen by manufacturing plants because it is an element that can only come into contact with oxygen and sulfur, but also forms any combination with iron, and because of its high equilibrium vapor pressure, it can easily spread the liquid without the need for mixing. Starting with magnesium, we know that some series (Ce) of the lowest earth element mixtures (such as lanthanum, neodymium and praseodymium) are used and seen so much.
Keywords: reaction, chalov, treatment, magnesium, alloying, graphite