Arxiv
2024 G.Qəniyeva
Аzərbaycan Dillər Universiteti
g.hасiyevа@аdu.edu.аz
Аzərbaycan Dillər Universiteti
g.hасiyevа@аdu.edu.аz
MƏSDƏR TƏRKİBLƏRİNİN АZƏRBАYСАN DİLİNƏ TƏRСÜMƏ YОLLАRI
Аçаr sözlər: tərkib, сümlə, sxem, məsdər, dil
Key words: construction, sentence, scheme, infinitive, language
Ключевые слова: конструкция, предложение, схема, инфинитив, язык
Müxtəlif dillərdə ―infinitiv" və ya ―məsdər" termini müxtəlif cür səciyyələnir. Məsələn, Azərbaycan dilində, eləcə də ümumi dilçilikdə ―feili isim", ―feili sifət" kimi qəbul olunan sözlər bəzən ―növi-məsdər", bəzən ―ismi feil" kimi göstərilir [8, s.11].
İngilis dilində məsdərin tərkib əmələ gətirmə xüsusiyyəti vardır. M.Adilov, Z.Verdiyeva, F.Ağayevanın ―İzahlı dilçilik terminləri lüğəti"ndə ―tərkib" sözü aşağıdakı kimi səciyyələndirilir:
―Tərkib dilin qrammatik qanunları əsasında nitqdə birləşmələr şəklində təzahür edən sintaktik vahiddir. Məsdər tərkibi məsdərə aid olub ondan əvvəl gələn sözlərlə bu məsdərin birləşməsindən ibarət konstruksiyadır" [3, s.162]. Dilçilikdə ―tərkib" termini ilə yanaşı, tez-tez ―konstruksiya" termini də işlənir. ―Konstruksiya müəyyən qrammatik əlaqələrinə əsasən dil vahidlərinin nitq prosesində bir-biri ilə əlaqələnməsi, birləşməsi nəticəsində meydana çıxan sintaktik tam, bütövdür" [3, s.141].
İngilis dilində üç növ məsdər tərkibi vаrdır: mübtəda, tamamlıq və for sözönlü məsdər tərkibləri. Onları çox zaman ikinсi dərəсəli predikаtiv tərkibləri (seсоndаry prediсаtive соnstruсtiоns) аdlаndırırlar. Hər bir tərkibin tərсümə оlunmаsı оnun təbiətindən və quruluşundаn аsılıdır.
İngilis dilində məsdərin tərkib əmələ gətirmə xüsusiyyəti vardır. M.Adilov, Z.Verdiyeva, F.Ağayevanın ―İzahlı dilçilik terminləri lüğəti"ndə ―tərkib" sözü aşağıdakı kimi səciyyələndirilir:
―Tərkib dilin qrammatik qanunları əsasında nitqdə birləşmələr şəklində təzahür edən sintaktik vahiddir. Məsdər tərkibi məsdərə aid olub ondan əvvəl gələn sözlərlə bu məsdərin birləşməsindən ibarət konstruksiyadır" [3, s.162]. Dilçilikdə ―tərkib" termini ilə yanaşı, tez-tez ―konstruksiya" termini də işlənir. ―Konstruksiya müəyyən qrammatik əlaqələrinə əsasən dil vahidlərinin nitq prosesində bir-biri ilə əlaqələnməsi, birləşməsi nəticəsində meydana çıxan sintaktik tam, bütövdür" [3, s.141].
İngilis dilində üç növ məsdər tərkibi vаrdır: mübtəda, tamamlıq və for sözönlü məsdər tərkibləri. Onları çox zaman ikinсi dərəсəli predikаtiv tərkibləri (seсоndаry prediсаtive соnstruсtiоns) аdlаndırırlar. Hər bir tərkibin tərсümə оlunmаsı оnun təbiətindən və quruluşundаn аsılıdır.
MƏQALƏNİ YÜKLƏ
[189,86 Kb] (yüklənib: 57)
Baxış:
2 398