DOI: https://www.doi.org/10.36719/2789-6919/08/38-41

Bakı Dövlət Universiteti

Magistrant,

agha.eyvazli@yahoo.com

Son proqnozlar göstərir ki, 2030-cu ilə qədər aclıq və qida çatışmazlığı olmayan bir dünya hədəfinə çatmaq çətin olacaq və dünya əhalisinin 2030-cu ilə qədər təxminən 8,5 milyarda çatacağı proqnozlaşdırılır. Bu gün əldə edilən texnoloji imkanlar; Bitkilərdə, heyvanlarda, bakteriyalarda və göbələklərdə yeni əlamətlər yaratmaq üçün genetik materialı dəyişdirməyə imkan vermişdir. Genetik materialı qeyri-təbii şəkildə dəyişdirilmiş orqanizmlər genetik cəhətdən dəyişdirilmiş orqanizmlər kimi müəyyən edilir. 

Geni dəyişdirilmiş orqanizmlərə malik qidalar, geni dəyişdirilmiş kənd təsərrüfatı ərzaq məhsulları istehsalçı və istehlakçı üçün müəyyən üstünlüklər təmin etdiyi üçün yüksək məhsuldarlığına görə bütün dünyada hazırlanır. Hazırda bazarda olan geni dəyişdirilmiş məhsulların əsas məqsədi həşəratların və ya virusların törətdiyi xəstəliklərə qarşı müqaviməti təmin etməklə və ya herbisidlərə qarşı dözümlülüyü artırmaqla məhsuldarlığı artırmaqdır. 

Kənd Təsərrüfatı Biotexnologiyası Tətbiqlərinin Əldə Edilməsi üzrə Beynəlxalq Xidmətin 2018-ci il hesabatı təsdiq etmişdir ki, ilk 21 ildə (1998-2018) biotexnoloji məhsulların kommersiyalaşdırılması fermerlərə əhəmiyyətli kənd təsərrüfatı, ətraf mühit, iqtisadi, sağlamlıq və sosial faydalar təmin etmişdir. 

Gələcəkdə genetik modifikasiya ilə istehsal sistemlərində qidaların qida tərkibinin dəyişdirilməsi, allergik potensialın azaldılması və səmərəliliyinin artırılması hədəflənir. 

Müasir biotexnologiya üsulları ənənəvi üsullarla müqayisədə artan spesifikliklə rekombinant və ya təkmilləşdirilmiş xassələrə malik qida məhsullarının hazırlanmasına imkan verir. 

Bununla belə, risklərin qiymətləndirilməsi və genetik cəhətdən dəyişdirilmiş qidaların ictimai qəbulu və ya rədd edilməsi prosedurları həmişə innovativ metodoloji imkanlardan istifadə etməklə həll edilməlidir. 

Recent forecasts show that by 2030 it will be difficult to achieve a world goal without hunger and food shortages, and the world's population is projected to reach about 8.5 billion by 2030. Technological opportunities available today; It has allowed genetic material to be altered to create new traits in plants, animals, bacteria and fungi. Genetically modified organisms are defined as genetically modified organisms. 

Genetically modified organisms are produced all over the world due to their high productivity, as genetically modified agricultural food products provide certain benefits to producers and consumers. 

The main purpose of genetically modified products currently on the market is to increase productivity by providing resistance to diseases caused by insects or viruses or by increasing resistance to herbicides. 

The 2018 report of the International Service for the Acquisition of Agricultural Biotechnology Applications confirmed that in the first 21 years (1998-2018) the commercialization of biotechnological products provided significant agricultural, environmental, economic, health and social benefits to farmers.

In the future, genetic modification aims to change the nutrient content of foods in production systems, reduce allergic potential and increase efficiency. 

Modern biotechnological methods allow the preparation of food products with recombinant or improved properties with increasing specificity compared to traditional methods. However, risk assessment and public acceptance or rejection procedures for genetically modified foods should always be addressed using innovative methodological tools.