DOI: http://www.doi.org/10.36719/2707-1146/18/29-33

Naxçıvan Dövlət Universiteti

Coğrafiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent

alihasanov51@mail.ru

Naxçıvan Dövlət Universiteti

Laborant

naile_eliyeva90@mail.ru

Naxçıvan Dövlət Universiteti

Kabinə müdiri

v.mamedova@list.ru

Naxçıvan Dövlət Universiteti

Stomotoloq

aygunyusifova00@gmail.com

Məqalədə  əhali artımının ərzaq məhsullarına olan tələbatının ödənilməsi üçün insanların torpağa təzyiqinin artması qeyd edilir.İnsanların torpaqdan səmərəsiz istifadə etməsi nəticəsində torpaq münbitliyinin azalması və onun aradan qaldırılması yolları araşdırılmışdır.Qeyd edilir ki, torpağın münbitliyinin artırılması üçün kimya sənayesinin inkişafına qədərki   dövrdə insanlar torpağa üzvü kübrələr (peyin), zılı,   kül və s.verir, yaşıl yemləmə aparırdılar və torpaqları dincə qoyurdular. Əgər torpaqlara qulluq edilməsəydi onda torpaqlar 50 ildə münbitliyinin 50 %-ni itirmiş olardı. Münbitliyini itirən torpaqlar isə ekoloji cəhətdən sağlam məhsullar yetişdirə bilmir. Bu isə bir sıra bəşəri xəstəliklərin yaranmasına səbəb olur. Digər tərəfdən növbəli əkin üsulundan istifadə edilməlidir. Çünki bir sahədən eyni məhsul altında istifadə edildikdə o ərazidə digər bitki becərdikdə insan dişlərinin korroziyaya uğraması, şizofreniya kimi xəstəliklər yaranır.

Kimya sənayesi məhsullarını kənd təsərrüfatında tətbiq etdikdə onu tələb olunan səviyyədə istifadə edilməlidir. Çox istifadə etdikdə torpaq , sular çirklənir və insan həyatı üçün təhlükəli məhsullar istehsal edilir. 

Nəticədə aktual təkliflər irəli sürülür.

Açar sözlər: Münbitlik, yaşıl yemləmə, dincə qoyma , ekoloji sağlam məhsul, iqtisadi gəlir

The article notes the increased human load on the soil to meet the growing needs for food (dung), leeks, ash, etc., fed with greens and left the earth alone. If soils were not taken care of, they would lose 50% of their fertility in 50 years. Soils that lose their fertility cannot produce ecologically healthy products. It causes a number of human diseases. On the other hand, the rotation method should be used. Because when one area is used for the same product, when other plants are grown in this area, diseases such as corrosion of human teeth and schizophrenia occur.

When using products of the chemical industry in agriculture, they must be used at the required level. When overused, soil and water are polluted and hazardous products are formed.

Based on the results, relevant proposals are put forward.

Key words: fertility, green fodder, recreation, ecologically healthy product, economic income.