Şəhanə Əsgərova
Azərbaycan Dillər Universiteti
doktorant
ORCİD İD 0000 – 0003 – 0890 – 0065
METAFORANIN MƏCAZLAR SİSTEMİNDƏ YERİ
Xülasə
Sözün çoxmənalılığı imkan verir ki, hər hansı leksik vahid öz ilkin mənasından başqa yeni mənalar da ifadə etsin. Sözün müstəqim mənasından uzaqlaşaraq yaratdığı yeni məna “məcazi” məna adlanır. Məcazi məna dil faktı olmaqla yanaşı, bədii əsərlərdə obrazlılıq, ekspressivlik, ifadəlilik verir. Məcazın bir neçə növü vardır. Onlardan ən məhsuldarı metaforadır. Həm yaranma yollarının müxtəlifliyinə, həm də ifadə imkanlarının zənginliyinə görə metafora məcazlar sistemində özünəməxsus yer tutmuşdur. Metafora əşya və hadisələr arasında müəyyən oxşarlıq, bənzəyiş əsasında yaranır. Belə ki, sözlər əşya və hadisələr arasındakı müəyyən oxşarlığa (forma oxşarlığı, rəng oxşarlığı, keyfiyyət oxşarlığı, hərəkət oxşarlığı və s.) görə başqa əşyalar üzərinə köçürülür. Leksik metaforalar dilin lüğət tərkibində sabitləşməklə, lüğət tərkibinin zənginləşməsində mühüm rol oynayır. Üslubi metaforalar isə yazıçının təxəyyülünün məhsulu olmaqla bədii əsərə rəngarənglik bəxş edir.
Metaforanın digər məcazlar arasındakı yerini müəyyən etmək üçün, onu məcazın digər növləri - təşbeh, metonimiya və sinekdoxa ilə müqayisə etmək lazımdır.
Açar sözlər: metafora, məcaz, metonimiya, təşbeh, sinekdoxa
Shahana Askerova
Azerbaijan University of Languages
Ph.D student
ORCİD İD 0000 – 0003 – 0890 – 0065
The place of metaphor in the system of tropes
Abstract
Polysemy of the words allows any lexical unit to express new meanings besides its original meaning. The new meaning created by moving away from the literal meaning of the word is called figurative meaning. Figurative meaning, besides being a fact of language, gives figurativeness, expressiveness to artistic works. There are several types of trope. The most productive of them is metaphor. Due to the diversity of the ways of creation and the richness of synonyms, metaphor has a special place in the system of tropes. Metaphor is created on the basis of certain similarities based on feelings and events. So that words are transferred to other objects due to a certain similarity (shape similarity, color similarity, qualitative similarity, movement similarity etc.) between things and events. Lexical metaphors are fixed in the vocabulary of the language, play an important role in enriching vocabulary. Stylistic metaphors, being the product of the writer’s imagination, give color to the artistic work.
In order to determine the place of metaphor among other tropes, it is necessary to compare it with other types of tropes, comparison, metonymy, synecdoche.
Keywords: metaphor, trope, metonymy, comparison, synecdoche