DOI: https://doi.org/10.36719/2789-6919/24/23-28

Zəfər Abbasov

Gəncə Dövlət Universiteti 

Riyaziyyat üzrə fəlsəfə doktoru 

dumanlı[email protected]

N ÖLÇÜLÜ DALĞA TƏNLİYİ ÜÇÜN BİR QARIŞIQ SƏRHƏD MƏSƏLƏSİ

Xülasə

Çoxölçülü dalğa proseslərinin praktiki əhəmiyyəti çətin görünsə də nəzəri və riyazi olaraq bu kimi məsələlərin həlli riyazi fizika tənlikləri kursunun nəzəri fizika və mexanikanın bir çox məsələlərinin öyrənilməsində böyük rol oynayır. Bu baxımdan klassik riyazi fizika məsələlərin çoxölçülü oblastlara analogiyası belə tip məsələlərin ümumiləşmiş həllinin qurulmasını gerçəkləşdirir. İstər riyazi fizika tənliklərində, istərsə də nəzəri fizikanın və mexanikanın üçölçülü oblastlarda baxılmış əksər məsələlərinin həlli bir qayda olaraq birölçülü və ikiölçülü məsələlərin klassikadan məlum olan həllinə uyğun aparılır. Lakin mahiyyət eyni olsa da qoyulmuş məsələlərin  həlli zamanı birqiymətli həllin tapılmasında ikinci tərtib xüsusi törəməli diferensial tənliyə daxil olan axtarılan funksiyanın sərbəst dəyişənlərinin başlanğıc və sərhəd şərtlərini ödəməsi zərurəti yaranır. Bu baxımdan qoyulmuş məsələnin sərhəd şərtlərini ödəyən trivial olmayan həllinin qurulması zamanı məxsusi ədədlərin və məxsusi funksiyaların təyini böyük əhəmiyyətə mailk olur (Abbasov, 2018: 47, 52, 78, 80). 

Açar sözlər: tənlik, sərhəd, oblast, məhdud, başlanğıc şərti, Furye metodu, xüsusi həll, trivial olmayan

Zafar Abbasov

Ganja State University

Ph.D in Mathematics 

[email protected]

A mixed boundary   value problem for the n-dimensional wave equation

Abstract

Although the practical importance of multidimensional wave processes seems difficult, solving such problems theoretically and mathematically plays a big    role in the study of many problems of physics and mechanics. From this point of view, the analogy of classical mathematical physics problems in multidimensional areas makes the construction of a generalized solution of such type of problems a reality. As a rule, the solution of most of the problems considered in the mathematical   physics equations and the dimensional areas of theoretical physics and mechanics is carried out according to the solution of one-dimensional and two dimensional problems known from the classics (Abbasov, 2018: 47, 52, 78, 80).

Keywords: equation, border, region, limited, beginning, Fourier method, special solution, non-trivial