https://doi.org/10.36719/2706-6185/38/11-15
Şöhrət Məmmədova
Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti
filologiya üzrə fəlsəfə doktoru
https://orcid.org/0009-0006-6553-6385
XIX əsrin sonu ‒ XX əsrin əvvəlləri uşaq şeirində özünüifadə üsulları
Xülasə
Uşaq ədəbiyyatı sahəsində gedən yaradıcılıq axtarışları bütün mahiyyəti ilə milli özünüifadənin modeli olaraq əsaslı bir müəyyənliklə, etnokulturoloji sistemin ortaya qoyduğu əxlaq və dəyər təsəvvürləri ilə spesifikləşir. Daha doğrusu, gələcəyi formalaşdırmağa, yaddaşdakı normativləri bir prinsip olaraq gəncliyə aşılamağa köklənir. S. Ə. Şirvani, M. Mahmudbəyov, S. M. Qənizadə, R.Əfəndizadə, M. Hadi, A. Səhhət, A. Şaiq, Naseh, Mir Seyfəddin Seyidov Şirvani, Yusif Əfəndizadə, Əlisəttar İbrahimov, Əlabbas Müznib, Əlimişah Hüseynzadə, Camo bəy Aciz Şirvani, Əli Nəzmi, Məhəmmədtağı Sidqi, Cabbar Əsgərzadə, İsmayıl Həqqi və s. bu kimi görkəmli ədiblərin əvəzsiz şeir örnəkləri spesifiklik aspektində əsaslı bir zənginliklə diqqət önünə gəlir.
Dövrün tələblərinə köklənən ədəbi proses xalqın övladlarının təlim və tərbiyəsi, əxlaq və davranışı, milli dəyərlərin aşılanması kontekstində əsaslı addımlar atmaqla yaranmış boşluğun aradan qaldırılmasını məqsədə çevirmişlər. “Dəbistan”, “Rəhbər”, “Məktəb” və s. kimi mətbu orqanların yaradılması da eyni aspektə, cəmiyyət səviyyəsində olan problemlərin aradan qaldırılmasına köklənmişdi. Məktəb, tərbiyə, təhsil, uşaq dərsliyi və s. kontekstində olan çətinliklərin aradan qaldırılması ən ümdə vəzifə olaraq ziyalı mühitinin qarşısında dururdu. Nəsr, poeziya, dramaturgiya, publisistika, ədəbi tənqid sahəsində baş verən axtarış və təhlillər milli özünüifadəni prinsip olaraq əsas götürülməsinə köklənməklə gərəkli fəaliyyət konsepsiyası ilə sonrakı dönəmlər üçün nümunəyə çevrildi.
Açar sözlər: uşaq poeziyası, təlim, tərbiyə, folklor, uşaq oyunları, dərslik, uşaq mətbuatı
Shohrat Mammadova
Azerbaijan State Pedagogical University
Doctor of Philosophy in Philology
https://orcid.org/0009-0006-6553-6385
Self-Expression Methods in Children's Poetry From the Late 19th Century
to the Early 20th Century
Abstract
The creative searches in the field of children's literature are specified with a fundamental determination as a model of national self-expression, with moral and value concepts revealed by the ethnocultural system. Rather, it is rooted in shaping the future, instilling the norms in the memory as a principle to the youth. S. A. Shirvani, M. Mahmudbeyov, S. M. Ganizade, R. Efendizade, M.Hadi, A. Sahhat, A. Shaig, Naseh, Mir Seyfeddin Seyidov Shirvani, Yusif Efendizade, Alisattar Ibrahimov, Alabbas Muznib, Alimishah Huseynzade, Jamo bey Ajiz Shirvani, Ali Nazmi, Mahammadtaghi Sidgi, Jabbar Asgarzade, Ismayil Haggi, etc. the priceless poetry examples of great writers like.
The literary process, rooted in the requirements of the era, aimed to eliminate the gap created by taking fundamental steps in the context of education and upbringing, morals and behavior of the people's children, instilling national values. "Dabistan", "Rahbar", "Maktab" etc. the establishment
of media outlets like. School, upbringing, education, children's textbook, etc. eliminating the difficulties in the context was the most important task for the intellectual environment. Researches and analyzes in the field of prose, poetry, dramaturgy, journalism, literary criticism, based on the principle of national self-expression, became an example for subsequent periods with the concept of necessary action.
Keywords: children's poetry, teaching, education, folklore, children's games, textbooks, children's press