Arxiv
Qədim diyar 2024
Gülnarə Muxtar qızı Əliyeva
Azərbaycan Bakı Slavyan Universiteti
dissertant
ismayilova2002@inter.ru
TÜRK AŞİQ ŞEİRLƏRİNDƏ DEYİŞMƏLƏRİN LİNQVOPOETİK TƏHLİLİ
Xülasə
Məqalədə müxtəlif dövrlərdə yaşamış türk aşıqlarının atışmalar və onların linqvopoetik xüsusiyyətləri araşdırılır. Aşıqlərin çəkişmələrinin kökü el məclisləri, ocaqlarda keçirilən ayin və mərasimlərlə bağlıdır. Türkiyə türkcəsində "atışma" və ya “tartışma” adı ilə tanınır. Folklorşünaslıqda bu fenomen klassik şəkildə təsvir olunur: “sevgililər arasında yarış, yarışma şəklində olan şeir dava-dalaşı”. Deyişmələrin spesifik forması və ya qafiyəsi yoxdur demək düzgün olmaz, çünki atışmalar sözə başlayanın söylədiyi qaviyə əsasında davam etdirilir. Adından da göründüyü kimi, söz davası zamanı iki aşıq bir mövzuda şeir deyirlər. Atışmada məqsəd onların sənətkarlığını, biliyini və istedadını sübut etməkdir. Öz bacarığını sübut etmək üçün aşıqlar meydana daxil olaraq bir-birlərinə şeirlər söyləyiblər. Deyişmələrin nəticəsində qələbə çalan aşıq məğlub olanın sazını aldığı üçün hər özünə aşıq deyən bu yarışa qoşulmazdı.
Açar sözlər: Türk aşıq ədəbiyyatı,atışma, linqvopoetik xüsusiyyət, qafiyə.
Gulnara Mukhtar Aliyeva
Baku Slavic University
dissertatist
Linguopoetic analysis of changes in Turkish ashug poems
Abstract
The article examines "tartışma" - "poetic dispute" of Turkish ashugs who lived in different periods, and their linguo-poetic features. The roots of the "poetic disputes" of ashugs are associated with popular gatherings, rituals and ceremonies held in the hearths. In Turkish it is known as "tashlama" or "atyshma". In folklore, this phenomenon is described classically: "a dispute between lovers, a poetic quarrel in the form of a competition." It is not true that poetic disputes do not have a definite form or rhyme, because the poetic battles continue on the basis of the rhyme spoken by the older ashug. As the name suggests, during a speech dispute, two ashugs read a poem on some topic. The goal of a poetic debate is to prove your skills, knowledge and talent. To prove their skills, ashugs came out to the square and recited poetry to each other. As a result of exchanges ashug - the winner received saz - the loser's instrument, therefore, not everyone who called himself ashug participated in the competition.
Keywords: Turkish ashug literature, poetic dispute, linguo-poetic aspect, rhyme.
Baxış: 446