Xuraman İbniyəmin qızı Məhərrəmova
Azərbaycan Tibb Universiteti

FUNKSİONAL ÜSLUBLAR VƏ NORMA MƏSƏLƏRİNİN 
AZƏRBAYCAN DİLÇİLİYİNDƏ TƏDQİQİ

Açar sözlər: Azərbaycan dilçiliyi, üslubiyyat, ədəbi dil, norma, funksional üslub, 
Key words: Azerbaijani linguistics, style, literary language, norm, functional style
Ключевые слова: Азербайджанское языкознание, стиль, литературный язык, норма, функциональный стиль

Azərbaycan dilçiliyində ötən əsrin 40-cı illərindən başlayaraq ədəbi dil sistemli şəkildə araşdırılmış, bir sıra tədqiqat işləri yazılmışdır. 20 il sonra isə üslubiyyat elminə həsr olunmuş ilk fündamental əsər, Ə.Dəmirçizadənin “Azərbaycan dilinin üslubiyyatı” adlı kitabı nəşr olunmuşdur. Bu kitabın arxasınca bir sıra əsərlər meydana çıxmağa başladı. Ş.Yusiflinin “Müasir Azərbaycan dilinin üslubi sintaksisi” (1973), T.Əfəndiyevanın “Müasir Azərbaycan dilinin leksik üslubiyyatı” (1973), Ə.Bağırovun “Azərbaycan dilinin qrammatik üslubiyyatı” (1984), K.Əliyevin “Azərbaycan ədəbi dili üslubiyyatının elmi əsasları” (1985) adlı doktorluq dissertasiyalarında demək olar ki, dilçilik üslubiyyatının bütün problemlərin əhatə edilir. Bundan sonra isə ədəbi dilimizin funksional üslublarının meydana çıxma dövrlərini əhatə edən T.Hacıyevin “Azərbaycan ədəbi dil tarixi” (Bakı, 1976). Ə.Dəmirçizadənin “Azərbaycan ədəbi dil tarixi” (Bakı, 1979), M.Cahangirovun “Milli təşəkkül mərhələsində Azərbaycan ədəbi dillərinin aparıcı üslubları” (Bakı, 1989), N.Xudiyevin “Azərbaycan ədəbi dili tarixi (1995) və A.Axundovun “Dilin estetikası” (1985) və T.Əfəndiyevanın “Azərbaycan dilinin bədii ifadə vasitələri” (1973) və “Azərbaycan dilinin üslubiyyat problemləri” (2001) kitablarını daxil etmək olar. Qeyd edək ki, üslubiyyatın əsas vəzifələrindən biri ədəbi dilin funksional üslubları, funksional üslubların nitq növlərini və onlar arasındakı əlaqələri öyrənməkdədir.