Arxiv
ELMİ İŞ - 2025
Müəllif: Qəzənfər Şirin oğlu Kazımov
Açar sözlər: Albaniya, Bizans, Xilafət, Babək, Qərbi Azərbaycan, Qarabağ, xəyanət
Key words: Albania, Byzantine, Caliphate, Babek, West Azerbaijan, Karabakh, betrayal
Ключевые слова: Албания, Византия, Халифат, Бабек, Западный Азербайджан, Карабах, предательство
Açar sözlər: Albaniya, Bizans, Xilafət, Babək, Qərbi Azərbaycan, Qarabağ, xəyanət
Key words: Albania, Byzantine, Caliphate, Babek, West Azerbaijan, Karabakh, betrayal
Ключевые слова: Албания, Византия, Халифат, Бабек, Западный Азербайджан, Карабах, предательство
Moisey Kalankatuklunun «Albaniya tarixi» əsəri Ziya Bünyadovun yazdığı kimi, Azərbaycanın X əsrə qədərki vəziyyəti barədə məlumat almağa imkan verən yeganə yerli mənbə hesab olunur 1.
Əsər üç kitabdan ibarət olub, daha çox V əsrdən X əsrə qədərki hadisələri əhatə edir. Müəllifi mübahisəlidir. Mütəxəssislərin fikrincə, ikinci, üçüncü kitablar X əsrdə, birinci kitab VII əsrdə yazılmışdır2. Lakin bizim fikrimizcə, birinci və ikinci kitablarVII əsrdə, üçüncü kitab X əsrdə yazılmışdır. Bir sıra epizodlar göstərir ki, birinci kitabın müəllifi ikinci kitabdakı bir çox hadisələrdə şəxsən iştirak etmişdir. İkinci kitabın on doqquzuncufəslində oxuyuruq: «Mən həqiqəti gizlətmirəm və deyirəm: o gün Cavanşir balalarını itirmiş dişi ayı kimi çox qəzəbləndi və hiddətləndi». Xeyirxah və cəsur katolikos Vironun Bərdə yaxınlığında düşərgə salmış xəzərlərin çadırına necə daxil olduğunu müəllif belə təsvir edir: «Biz onların çadırın içində bardaş qurub oturduqlarını gördük, elə bil, ağır yüklənmiş dəvələr oturmuşdu»3. Bu misallar hadisələrdə müəllifin iştirakını göstərir. Z.Bünyadov da bu cəhəti duymuş, birinci misaldakı mən sözündən sonra «yəni müəllif», ikinci misaldan sonra «Burada, deyəsən, müəllif özü də olmuşdur»4 - sözlərini yazmışdır.
Baxış: 939