DOI: https://doi.org/10.36719/2663-4619/89/8-13
Rafail Əhmədli
Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti
fəlsəfə elmləri doktoru
Lalə Əhmədova
Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Akademiyası
filologiya üzrə fəlsəfə doktoru
MİRZƏ KAZIMBƏYİN DİLÇİLİK HAQQINDA DÜŞÜNCƏLƏRİ
VƏ FƏALİYYƏTİ
Xülasə
Məqalədə görkəmli alim M.Kazımbəyin Azərbaycan, rus, ərəb, fars, türk dillərinə və digər humanitar elmlərin müxtəlif sahələrinə dair dəyərli əsərləri, Rusiya türkologiya elminin inkişafında dönüş nöqtəsi olan “Türk-tatar dilinin qrammatikası” adlı əsəri və onun türk dillərinin tədris edildiyi əksər məktəb, gimnaziya və universitetlərdə tədris edilməsindən bəhs olunur.
Eyni zamandam mütəfəkkirin “Qrammatika”sı haqqında görkəmli alimlərin yüksək fikirləri, mövcud olan dilçilik kitablarından üstünlükləri, əsərin həm elmi əsər, həm də tədris vəsaiti kimi uğurları, bütün XIX əsr boyu türk dilinin öyrənildiyi Avropa ali və orta məktəblərində əsas tədris vasitələrindən biri olması araşdırılır.
Açar sözlər: Türk-tatar dilləri, şərqşünaslıq, qrammatika, Şərq dilləri, dərs vəsaiti, Türkologiya, universitet
Rafail Ahmadli
Azerbaijan State Pedagogical University
Doctor of Philosophy
ehmedli.rafail@mail.ru
Lala Ahmadova
Azerbaijan State Physical Culture and Sports Academy
Ph.D. in Philology
Views and activities of Mirza Kazembek on linguistics
Abstract
The article discusses the valuable works of the outstanding scientist M.Kazembek on the Azerbaijani, Russian, Arabic, Persian, Turkic languages and other humanities, his work “Grammar of the Turkic-Tatar language”, which is a turning point in the development of Russian Turkic science. And also its teaching in most schools, gymnasiums and universities where Turkic languages were taught is also discussed.
At the same time, discusses the high marks of prominent scientists about the “Grammar” of the thinker, its advantages over existing linguistic books, the success of both scientific work and textbook as one of the main means of education in European higher and secondary schools, where the Turkish language was studied in throughout the 19th century.
Keywords: Turk-tatar language, oriental studies, grammar, Eastern languages, schoolbook, Turkology, university