Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti

muradzadaiman@gmail.com

Cənubi Qafqaz Boru Kəməri, Trans-Anadolu Təbii Qaz Boru Kəməri (TANAP) və Trans Adriatik Boru Kəmərindən (TAP) ibarət olan və Cənub Qaz Dəhlizinin ən mühüm komponentlərindən biri olan TANAP - Azərbaycan və Türkiyənin strateji əməkdaşlıq layihəsi kimi ortaya çıxıb. Bu layihə Azərbaycanın Xəzər dənizindəki “Şahdəniz II” qaz yatağından hasil edilən təbii qazın Türkiyə vasitəsilə Avropaya nəqlini nəzərdə tutur. TANAP layihəsinin Türkiyə ərazisindən sonra TAP boru kəmərinə qoşulması və bununla yanaşı, Azərbaycan qazının Avropanın içərilərinə nəqli nəzərdə tutulur. Bu araşdırmada Türkiyə və Azərbaycanın enerji siyasətləri və TANAP layihəsinin Azərbaycan və Türkiyəyə iqtisadi və siyasi faydaları müzakirə edilir və araşdırılır.Azərbaycan tarixdə ilk dəfə olaraq TANAP ilə təbii qazını birbaşa Avropa bazarına çıxaracaq və dünyanın ikinci ən böyük enerji bazarına daxil olacaq.Bu əməliyyat birbaşa deyil, Türkiyə vasitəsilə həyata keçirilir.Azərbaycanda TANAP layihəsinin əhəmiyyəti ondan ibarətdir ki, o, birbaşa Avropa bazarına çıxarılır.Bu, şübhəsiz ki, Azərbaycana iqtisadi və siyasi üstünlüklər verəcək. Digər tərəfdən, Azərbaycan ixrac etdiyi zaman təbii qaz, ixrac portfelini şaxələndirəcək və enerji təhlükəsizliyini təmin edəcək.İxrac edən ölkələr üçün enerji Təhlükəsizliyin ən vacib ehtiyaclarından biri müştəri diversifikasiyasıdır və bu layihə ilə Azərbaycan onu təmin edə biləcək.

The central part of the Southern Gas Corridor, which is a connector of the South Caucasus Pipeline, TANAP and the Trans Adriatic Pipeline (TAP), emerged as a strategic partnership project of Azerbaijan and Turkey. This project aims to export gas from Shah Deniz II Field to Europe through Turkey. Later, TANAP will connect to Trans Adriatic Pipeline(TAP) beyond Turkish lands and allow Azerbaijan gas exports to reach inner European countries. This research analyzes energy policies of both Azerbaijan and Turkey, and economic and political benefits of TANAP project to Azerbaijan and Turkey. Azerbaijan, first time in its history, will export its gas directly to Europe via TANAP and will get an access to the second gas market in the world. This operation is carried out not directly, but through Turkey. The most important point of TANAP is that it is a direct export to European market. Certainly, this will provide economic and political advantages to Azerbaijan. On the other hand, with gas export Azerbaijan will diversify its export portfolio and guarantee energy security. Customer diversification is one of important needs for energy security of exporting countries, and Azerbaijan will meet this need via this project.  (Importance of TANAP for Azerbaijan and Turkey, article published on 11.06.2018, EminAkhundzadeh)