DOI: http://www.doi.org/10.36719/2707-1146/19/20-26

Azərbaycan Dövlət Neft və Səneye Universiteti

İnformasiya Texnologiyalari və İdarəetmə fakültəsi

Beyin fəaliyyətini və davranışını müəyyən etməkdə elektroensefaloqramma (EEG) mühüm rol oynayır. Bununla belə, qeydə alınan elektrik aktivliyi həmişə artefaktlarla çirklənir və sonra EEG siqnallarının təhlilinə təsir göstərir. Siqnal artefaktları qeyd sistemlərindən EEG məlumatlarının toplanması zamanı çox əhəmiyyətlidir. Bu artefaktlar EEG məlumatlarının keyfiyyətini çirkləndirə bilər. Bu baxımdan, artefaktları və ya səs-küyü effektiv şəkildə aradan qaldırmaq üçün artefakt növləri haqqında hərtərəfli bilik tələb olunur. Artefaktlar əsasən ətraf mühitin səs-küyündən, eksperimental xətadan və fizioloji artefaktlardan yaranan arzuolunmaz siqnallardır. Ensefaloqramma qeydləri zamanı təmiz EEG məlumatlarını effektiv şəkildə aşkar etmək və çıxarmaq üçün metodların işlənməsi vacibdir. Bu günə qədər artefaktların aşkarlanması və EEG siqnallarının aradan qaldırmasına yönəlmiş bir neçə üsul təklif edilmişdir, lakin artefaktın çıxarılması ilə bağlı araşdırmalar aktual problem olaraq qalır.

Bu məqalədə EEG məlumatlarının xüsusiyyətləri, müxtəlif artefaktların növləri və onların aradan qaldırılması üçün tədbiq edilən metodlar müzakirə edilmişdir.  Daha sonra ən müasir metodların ümumi icmalı və onların ətraflı təhlili təqdim olunmuşdur. Nəhayət, müəyyən bir tətbiqə uyğun olaraq uyğun metodun seçilməsi üçün müqayisəli təhlil aparılıb.

Electroencephalogram (EEG) plays an important role in determining brain activity and behavior. However, the recorded electrical activity is always contaminated with artifacts and then affects the analysis of EEG signals. Signal artifacts are very important when collecting EEG data from recording systems. These artifacts can contaminate the quality of EEG data. In this regard, a thorough knowledge of the types of artifacts is required to effectively eliminate artifacts or noise. Artifacts are mainly undesirable signals from environmental noise, experimental error, and physiological artifacts. It is important to develop methods to effectively detect and extract pure EEG data during encephalogram recordings. To date, several methods have been proposed to detect artifacts and eliminate EEG signals, but research on artifact extraction remains a pressing issue.

This article discusses the characteristics of EEG data, the types of different artifacts and the methods used to eliminate them. Then a general overview of the most modern methods and their detailed analysis are presented. Finally, a comparative analysis was performed to select the appropriate method for a particular application.