DOI: https://doi.org/10.36719/2663-4619/95/106-113
Yeganə Mahmudova
Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyi Zoologiya İnstitutu
ARAZ ÇAYININ SAHİLYANI ƏRAZİLƏRİNDƏ SU QUŞLARININ TREMATODOZ TÖRƏDİCİLƏRİNİN EPİZOOTOLOJİ VƏ EPİDEMİOLOJİ QİYMƏTLƏNDİRİLMƏSİ
Xülasə
2021-2023-cü illərdə Azərbaycan Respublikasının Araz sahili ərazilərində 21 növə aid olan 128 ədəd su-bataqlıq quşu tam helmintoloji yarma üsulu ilə tədqiq olunmuş, 63 növ trematod tapılmışdır, bunlardan 2 növ Azərbaycan faunası üçün ilk dəfə olaraq müəllif tərəfindən göstərilmişdir. Aşkara çıxarılmış trematodlardan 13 növ epizootoloji və ya epidemioloji əhəmiyyətə malikdir. Bunların əksəriyyəti quşların bağırsağında parazitlik edir, digər orqanların hər birində cəmi bir patogen trematod növü tapılmışdır. Məqalədə bu növlərin, sahibləri və lokallaşması verilməklə, təsnifat icmalı təqdim olunur, onların hər birinin öz sahibinin orqanizminə olan təsiri göstərilir. Belə ki, əldə edilmiş trematodlardan 6 növü quşlarda, 6 növü isə balıqlarda xəstəlik törədir, 1 növ quşlarla xəsrəlik törətməklə yanaşı həm də insanın və yırtıcı ev heyvanlarının bağırsaq parazidir, quşlar üçün təhlükəli olan 2 növün serkariləri suda insana da hücum edib qeyri-spesifik serkarioza səbəb olur,
Açar sözlər: epizootologiya, epidemiologiya, Araz çayı, su-bataqlıq quşları, trematodlar
Yegana Mahmudova
Institute of Zoology of Ministry of Science and Education of the
Republic of Azerbaijan
Epizootological and epidemiological assessment of causative trematodosis of
waterbirds in the coastal areas of the Araz River
Abstract
In 2021-2023, in the coastal areas of the Araz River within the Republic of Azerbaijan, 128 waterbirds belonging to 21 species were studied by the method of complete helminthological dissection, 63 species of trematodes were discovered, of which 2 species for the fauna of Azerbaijan were indicated for the first time by the author. Of the detected trematodes, 13 species are of epizootological or epidemiological significance. Most of them parasitize in the intestines of birds; in each of the other organs, only one pathogenic species of trematode found. The paper provides a taxonomic overview of these species, indicating their hosts and localization, and reflects the influence of each of them on the body of its host. Thus, of the discovered trematodes, 6 species cause diseases in birds, and 6 species in fish, 1 species is an intestinal parasite not only of birds, but also of humans and predatory domestic animals; cercariae of 2 species, that pathogenic for birds, in water also infect humans and cause he has nonspecific cercariasis.
Keywords: epizootology, epidemiology, the Araz River, water birds, trematodes