DOI: https://doi.org/10.36719/2789-6919/30/45-49
Orxan Xaspoladov
Bakı Dövlət Universiteti
magistrant
SEÇKİ SİSTEMLƏRİNİN NÖVLƏRİ VƏ İNKİŞAF ETMİŞ ÖLKƏLƏRİN ÜSTÜNLÜK VERDİYİ SEÇKİ SİSTEMLƏRİ
Xülasə
Bu gün demokratik dövlət dedikdə ilk növbədə əsas hökümət nümayəndələrinin məhz xalqın iradəsini ifadə edən və onlar tərəfindən seçilən bir dövlət başa düşülür. Məhz bu amili nəzərə alaraq demokratik dövlətlər bu rejimin möhkəmləndirilməsi istiqamətində qanunvericilikdə mütəmadi olaraq uyğunlaşdırmalar həyata keçirir, hər bir seçki kompaniyasının demokratik əsaslarla təşkili və keçirilməsi təmin edir.
Bir qayda olaraq konkret seçki sisteminə üstünlük verilməsi hər hansı bir ölkənin qanunverici orqanında siyasi qüvvələrin balansından asılıdır. Hazırda dünya ölkələrinə nəzər saldıqda, yüzdən çox seçki sistemlərinin tətbiq edildiyini müşahidə edə bilərik. Bu seçki sistemləri keçirilməsi üsuluna və səslərin hesablanması, habelə mandat yerlərinin bölüşdürülməsi baxımından müxtəlif təbiətə malik olsa da, onlardan üç seçki sistemi daha geniş yayıldığından əsas seçki sistemləri hesab edilir. Bunlar – majoritar, proporsional və qarşılıq seçki sistemləridir. Məqalədə məhz bu üç əsas seçki sistemlərinin xüsusiyyətləri, onların üstünlükləri və çatışmazlıqları nəzərdən keçirilmişdir. Daha sonra inkişaf etmiş bəzi ölkələrdə üstünlük verilən seçki sistemlərinə toxunulmuş, qısa olaraq həmin sistemlərin ümumi mənzərəsi təsvir edilmişdir.
Açar sözlər: seçki sistemləri, majoritar seçki sistemi, majoritar seçki sisteminin üstünlükləri və çatışmazlıqları, proporsional seçki sistemi, qarışıq seçki sistemi, inkişaf etmiş ölkələrdə seçki sistemləri
Orkhan Khaspoladov
Baku State University
master student
Types of electoral systems and preferred electoral of developed countries
Abstract
Today, a democratic state means a state in which the main government representatives express the will of the people and are elected by them. Taking into account this factor, democratic states regularly make adjustments in the legislation in order to strengthen this regime, and ensure that every election campaign is organized and held on a democratic basis.
As a rule, the preference for a specific electoral system depends on the balance of political forces in the legislative body of any country. At present, when we look at the countries of the world, we can observe that more than a hundred electoral systems are applied. Although these election systems have different natures in terms of the method of conducting them and the counting of votes, as well as the distribution of mandate seats, three of them are considered the main election systems because they are more widespread. These are majoritarian, proportional and reciprocal election systems. The features of these three main election systems, their advantages and disadvantages have been reviewed in the article. Then, the preferred electoral systems in some developed countries were touched upon, and the general picture of those systems was briefly described.
Keywords: electoral systems, majoritarian electoral system, advantages and disadvantages of majoritarian electoral system, proportional electoral system, mixed electoral system, electoral systems in developed countries