DOI: https://doi.org/10.36719/2663-4619/101/8-14
Rafail Əhmədli
Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti
fəlsəfə elmləri doktoru
Lalə Əhmədova
Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Akademiyası
filologiya üzrə fəlsəfə doktoru
MİRZƏ KAZIMBƏYİN İSLAM DİNİNƏ DAİR ELMİ TƏDQİQATLARI
Xülasə
Elmi məqalədə Şərq fəlsəfi və siyasi ədəbiyyatını dərindən bilən, gənclik dövrlərindən “Quran”ı, dini kitabları öyrənən, islam ehkamlarını daxili bir inamla sevən, Şotland missionerləri ilə mübahisələr edən Mirzə Kazımbəyin Həştərxana getməsi və xristianlığı qəbul etməsi araşdırılır. Eyni zamanda həqiqət axtaran bir alim kimi M.Kazımbəyin “Quran”ı tərcümə etməsinə, çətin anlaşılan yerlərini şərh etməsinə, düzgün tələffüz edilməsinə, qramatik qaydaların izah edilməsinə dair fikirnə diqqət yetirilir
Məqalədə həmçinin M.Kazımbəyin elmi tədqiqat əsərləri olan “Quranın”ın bəzəi ayələrinin şərhi”, “Müxtəsər-ül-vakiyət”, şərqşünas F.F.Tornau ilə birlikdə yazdığı “Zaqafqaziya müsəlmanlarının məhkəmə işlərinin təşkili haqqında” və s. əsərləri təhlil olunur. Alimin “fiqh elmi”nin tarixinə, şəri qanunlar və onlara əlavələr edilməsinə dair fikirləri, hüquq məktəbləri və onların yayılma arealları haqqında məlumatları nəzərdən keçirilir.
Açar sözlər: İslam dini, «Quran», fiqh elmi, Dərbənd, Həştərxan, Şəriət
Rafail Ahmadli
Azerbaijan State Pedagogical University
Doctor of Philosophy
Lala Ahmadova
Azerbaijan State Physical Culture and Sports Academy
PhD in Philology
Mirza Kazimbey's scientific studies on the Islamic religion
Abstract
Mirza Kazimbey, who had a deep knowledge of Eastern philosophical and political literature, read the "Quran" and religious books since his youth, sincerely loved the teachings of Islam, debated with Scottish missionaries, and also how became a Christian by going to Astrakhan, is analyzed in the article.
At the same time, attention is also drawn to M.Kazımbey's views on translating the "Quran", interpreting the difficult to understand parts, and explaining correct pronunciation and grammatical rules, as a scientist seeking the truth.
The article also includes M.Kazımbey's scientific research works "Interpretation of ornamental verses in the Holy Quran", "Muhtasar-ül-Vakiyat", "On the organization of court cases of Transcaucasian Muslims" written together with the orientalist F.F.Tornau, etc. his works are analyzed. The scientist's knowledge about the history of "fiqh", sharia laws and their extensions, legal sects, and distribution areas were reviewed.
Keywords: Islam, Quran, fiqh, Astrakhan, Sharia