QADIN İDMANÇILARDA CİNSİYYƏTİN FORMALAŞMASI PROBLEMLƏRİ

Xülasə
Tibbi ədəbiyyatda qadın idmançıların reproduktiv funksiyasında pozuntuların yüksək tezliyi ilə bağlı həyəcanverici tədqiqat nəticələrinin olması ilə izah olunur. Onlar təkcə idman həkimlərini deyil, ilk növbədə idmançıların özlərini və onların məşqçilərini narahat etməlidir. Bu cəhəti nəzərə alsaq, qadın idmanını ciddi ittihamlar gözləyir. Və hazırda onu aradan qaldırmaq çətindir, çünki qadın idmançıların müayinələrindən əldə edilən mövcud tibbi nəticələrin ziddiyyətli şərhləri, onlarda belə yüksək reproduktiv patologiyanın olması səbəbləri sualına hələ də birmənalı cavab verməmişdir. Eyni zamanda, idman həkimləri və ginekoloqlar bildirirlər ki, patologiyanın tezliyi idmana başladığı yaşdan, həmçinin fiziki fəaliyyətin həcmindən və intensivliyindən asılıdır. Onlar qızların və qadın idmançıların ümumi patologiyasını cinsi inkişafın ləngiməsi ilə bağlayırlar. Hormonal statusun dəyişilməsində (estrogenlərin sintezinin azalması və ya hormonal profildə olmaması) hipotalamusun disfunksiyasını və irsi səbəblərini istisna etmirlər. İdman məşqlərində qadın orqanizminə eyni vaxtda bir sıra amillərin təsiri hipotetik olaraq ay başı pozuntularına (disfunksiya) səbəb olmuşdur. Tədqiq edilmiş qadınlarda kişi tipli dermatoglifik naxış (barmaqların naxışı) – bətndaxili kişi cinsli hormonların dermatogliflərinin formalaşmasına təsir göstərmişdir və bununlada anadangəlmə hiperandrogenizm təsdiqlənmişdir. Nəticədə, hormonal profillərində əsasən androgenlərin üstünlük təşkil etdiyi qadın idmançılar kişi somatotipinə sahib olmuşdurlar.

Açar sözlər: qadın idmanı, fizioloji, psixoloji və sosioloji aspektlər, maskulinləşmə, virializasiya, androgenlər, reproduktiv funksiya

Matanat Ganiyeva

Azerbaijan State Academy of Physical Culture and Sports

matanatqaniyeva8@gmail.com

Problems of sex formation in female athletes

Abstract

The relevance of the problem under consideration is evident and is supported by alarming research findings in medical literature regarding the high frequency of reproductive function disorders among female athletes. This issue should concern not only sports doctors, but also the athletes themselves and their coaches. Currently, conflicting interpretations of medical results obtained from examinations of female athletes have not definitively answered the question of the reasons behind such a high prevalence of reproductive pathology in this population.

Sports doctors and gynecologists report that the frequency of this pathology depends on the age at which sports participation begins, as well as the volume and intensity of physical activity. They associate the overall pathology observed in girls and female athletes with delayed sexual development. Additionally, they do not rule out dysfunction of the hypothalamus and hereditary factors contributing to changes in hormonal status (such as reduced estrogen synthesis or absence in the hormonal profile).

Hypothetically, the simultaneous influence of several factors during sports exercises may lead to menstrual disturbances (dysfunction). In the studied women, the male dermatoglyphic pattern (finger patterns) influenced the formation of dermatoglyphs associated with intrauterine male sex hormones, thus confirming congenital hyperandrogenism. Consequently, female athletes with a hormonal profile dominated by androgens exhibit a male somatotype.

Keywords: women's sport, physiological, psychological, and sociological aspects, masculinization, virilization, androgens, reproductive function

MƏQALƏNİ YÜKLƏ [803.19 Kb] (yüklənib: 30)

Onlayn bax

Baxış: 248

Redaktə et