DOI: https://doi.org/10.36719/2789-6919/45/195-199
Qumru Balaxanova
Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti
biologiya üzrə fəlsəfə doktoru
https://orcid.org/0000-0002-1709-1442
19_bq_91@mail.ru
Xəstəxana mühitlərində mikromisetlərin ekoloji və taksonomik müxtəlifliyi
Xülasə
Bu tədqiqatın məqsədi Bakı şəhərindəki müxtəlif profilə malik xəstəxanalarda daxili mühitdə yayılmış mikromisetlərin taksonomik tərkibini, ekoloji paylanmasını və sanitar‑ekoloji əhəmiyyətini sistematik olaraq müəyyən etməkdir. Palatalar, əməliyyat otaqları, intensiv terapiya blokları, laboratoriyalar və qeydiyyat sahələrindən toplanan hava və səth nümunələri Sabouraud agarına əkilərək inkubasiya olunmuş, sonrasında Aspergillus, Penicillium, Cladosporium, Alternaria, Fusarium kimi əsas cinslər ayırd edilmişdir.
Nəticələr göstərdi ki, göbələk koloniyalarının sıxlığı steril şəraitə yaxın zonalarda minimal, pasiyent qəbulunun intensiv olduğu qeydiyyat sahələrində isə maksimal səviyyədədir. Ekoloji müxtəliflik Shannon–Wiener indeksi ilə qiymətləndirilmiş, növ üstünlüyü dominantlıq indeksi vasitəsi ilə təhlil olunmuşdur. Sahələrarası müxtəlifliyin statistik cəhətdən əhəmiyyətlilik səviyyəsi biryollu ANOVA metodu ilə təsdiq edilmişdir. Həmçinin, bəzi növlərin antifungal reagentlərə qarşı yüksək səviyyədə davamlılıq nümayiş etdirdiyi müşahidə olunmuş, bu da xəstəxana mühitində mikrob adaptasiyasının göstəricisi kimi qiymətləndirilmişdir.
Bu iş Azərbaycanda xəstəxana daxili ekosistemlərində mikromiset florasının bioindikator rolunu və sanitar‑mikrobioloji vəziyyətə təsirini əhatəli şəkildə araşdıran ilk sistemli tədqiqatdır. Alınan məlumatlar infeksiya nəzarəti və dezinfeksiya tədbirlərinin təkmilləşdirilməsi, həmçinin, xəstəxana mühitinin davamlı ekoloji monitorinqi üçün elmi əsas təmin edir.
Açar sözlər: Mikromisetlər, xəstəxana mühiti, ekoloji müxtəliflik, bioindikator, hava mikroflorası, sanitariya mikrobiologiyası, daxili mühit