DOI: https://doi.org/10.36719/2663-4619/84/16-20
Xədicə Ramiz qızı Yusifova
Bakı Slavyan Universiteti
filologiya üzrə fəlsəfə doktoru
XX VƏ XXI ƏSRİN QOVŞAĞINDA RUSİYA VƏ AZƏRBAYCANDA ƏDƏBİ PROSESİN XARAKTERİK XÜSUSİYYƏTLƏRİ
Xülasə
70 ildən artıq bir dövlətin tərkibində yaşamış rus və Azərbaycan xalqlarının taleyində, bu iki xalqın sosial ədalət uğrunda mübarizə tarixinin çoxlu təmas nöqtələri olub. Ona görə də ictimai həyatda oxşar hadisələri ifadə etməyə xidmət edən rus və Azərbaycan xalqlarının ədəbiyyat və mədəniyyətləri də problemli baxımdan yaxın idi. XX əsrin sonlarında aparıcı rus yazıçılarını narahat edən isə, təbii ki, eyni dövrün Azərbaycan söz sənətkarlarının da maraqlarına toxunmaya bilməzdi. 1990-cı illərdən başlayan keçid dövrünün məzmunu ondan ibarətdir ki, Azərbaycan tədricən bazar demokratiyası, qanunun aliliyi və fərdi azadlığı özündə birləşdirən müasir Qərb sivilizasiyasının mədəni və tarixi dəyərlərinə qovuşur. Bu dəyərlər, ilk növbədə, o illərdə Azərbaycanın açıq, demokratik və inkişaf etmiş dövlətə çevrilməsinə töhfə vermək məqsədi daşıyırdı. XX əsrin sonu bütövlükdə rus və Azərbaycan ədəbiyyatı üçün İttifaq imperiyasının süqutundan sonra cəmiyyətin siyasi, sosial və mədəni həyatında baş verən və dəyər oriyentasiyalarının kəskin dəyişməsinə səbəb olan ciddi dəyişikliklərin əks olunduğu dövr idi. Bu dövrün rus ədəbiyyatı ənənələrin və müasirliyin bədii əks etdirilməsinin müxtəlif yollarının sintezi əlaməti altında inkişaf etmişdir. Azərbaycan tədqiqatçılarının elmi işi müasir ədəbi situasiyanın terminologiyasının mühüm problemlərinə həsr olunub və onların istinad etdikləri əsərlər XX-XXI əsrlərin sonlarına aiddir.
Açar sözlər: alternativ nəsr, yenidənqurma, postmodernizm, ədəbiyyat, tarixi və ədəbi vəziyyət
Khadija Ramiz Yusifova
Characteristic features of the literary process in Russia and Azerbaijan
at the turn of the XX-XXI centuries
Abstract
The historical destinies of the Russian and Azerbaijani peoples, who lived as part of a single state for over 70 years, the history of the struggle of these two peoples for social justice also had many points of contact. Therefore, the literatures and cultures of the Russian and Azerbaijani peoples, which serve to express similar phenomena in social life, were also close in a problematic respect. And what worried the leading Russian writers at the end of the 20th century could not, of course, but touch the interests of Azerbaijani word artists of the same period. The content of the transition period, starting from the 1990s, is that Azerbaijan is gradually joining the cultural and historical values of modern Western civilization, which includes market democracy, the rule of law and individual freedom.
These values were primarily intended in those years to contribute to the transformation of Azerbaijan into an open, democratic and developed state. The end of the 20th century for Russian and Azerbaijani literature as a whole was a time of reflection on the serious changes in the political, social and cultural life of society that occurred after the collapse of the Union Empire and entailed a sharp change in value orientations. Russian literature of this period developed under the sign of the synthesis of various ways of artistic reflection of traditions and modernity. The work of Azerbaijani researchers is devoted to important problems of the terminology of the modern literary situation, and the works on which they rely date back to the turn of the 20th-21st centuries.
Keywords: alternative prose, perestroika, postmodernism, literature, historical and literary situation