Arxiv
Təbiət və elm 2024 Təbiət və elm 2023 Təbiət və elm 2022 Təbiət və elm 2021 Təbiət və elm 2020 Təbiət və elm 2019
Əli Məmməd oğlu Həsənov
Naxçıvan Dövlət Universiteti
Coğrafiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent
alihasanov51@mail.ru
Nailə Zahid qızı Əliyeva
Naxçıvan Dövlət Universiteti
Laborant
naile_eliyeva90@mail.ru
Vəfa Yusif qızı Məmmədova
Naxçıvan Dövlət Universiteti
Kabinə müdiri
v.mamedova@list.ru
Aygün Əli qızı Yusifova
Naxçıvan Dövlət Universiteti
Stomotoloq
aygunyusifova00@gmail.com

TORPAQ MÜNBİTLİYİNİN ARTIRILMASI, EKOLOJİ TƏMİZ MƏHSUL
 İSTEHSALI VƏ İNSAN SAĞLAMLIĞININ MÜHAFİZƏSİNƏ DAİR
Xülasə
Məqalədə  əhali artımının ərzaq məhsullarına olan tələbatının ödənilməsi üçün insanların torpağa təzyiqinin artması qeyd edilir.İnsanların torpaqdan səmərəsiz istifadə etməsi nəticəsində torpaq münbitliyinin azalması və onun aradan qaldırılması yolları araşdırılmışdır.Qeyd edilir ki, torpağın münbitliyinin artırılması üçün kimya sənayesinin inkişafına qədərki   dövrdə insanlar torpağa üzvü kübrələr (peyin), zılı,   kül və s.verir, yaşıl yemləmə aparırdılar və torpaqları dincə qoyurdular. Əgər torpaqlara qulluq edilməsəydi onda torpaqlar 50 ildə münbitliyinin 50 %-ni itirmiş olardı. Münbitliyini itirən torpaqlar isə ekoloji cəhətdən sağlam məhsullar yetişdirə bilmir. Bu isə bir sıra bəşəri xəstəliklərin yaranmasına səbəb olur. Digər tərəfdən növbəli əkin üsulundan istifadə edilməlidir. Çünki bir sahədən eyni məhsul altında istifadə edildikdə o ərazidə digər bitki becərdikdə insan dişlərinin korroziyaya uğraması, şizofreniya kimi xəstəliklər yaranır.
Kimya sənayesi məhsullarını kənd təsərrüfatında tətbiq etdikdə onu tələb olunan səviyyədə istifadə edilməlidir. Çox istifadə etdikdə torpaq , sular çirklənir və insan həyatı üçün təhlükəli məhsullar istehsal edilir. 
Nəticədə aktual təkliflər irəli sürülür.
Açar sözlər: Münbitlik, yaşıl yemləmə, dincə qoyma , ekoloji sağlam məhsul, iqtisadi gəlir

Ali Mammad Hasanov
Nailya Zahid Aliyeva
Aygun Ali Yusifova
Vafa Yusif Mammadova

On increasing soil fertility, production of environmentally friendly
  products and protecting human health
Abstract
The article notes the increased human load on the soil to meet the growing needs for food (dung), leeks, ash, etc., fed with greens and left the earth alone. If soils were not taken care of, they would lose 50% of their fertility in 50 years. Soils that lose their fertility cannot produce ecologically healthy products. It causes a number of human diseases. On the other hand, the rotation method should be used. Because when one area is used for the same product, when other plants are grown in this area, diseases such as corrosion of human teeth and schizophrenia occur.
When using products of the chemical industry in agriculture, they must be used at the required level. When overused, soil and water are polluted and hazardous products are formed.
Based on the results, relevant proposals are put forward.
Key words: fertility, green fodder, recreation, ecologically healthy product, economic income.




Baxış: 850