https://doi.org/10.36719/2663-4619/105/9-15
Firədun İbrahimov
Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin Şəki filialı
pedaqoji elmlər doktoru
firedun52@gmail.com
Mehriban Kərimova
Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin Şəki filialı
kerimova.mexriban@mail.ru
Ümumtəhsil məktəblərinin V siniflərində “Natural ədədlər. Sistemləri deyin. Çox sayda olanlar” mövzusu üzrə materialların mənimsədilməsi texnologiyası
Xülasə
Məqalədə ümumtəhsil məktəblərinin V siniflərində riyaziyyat fənninin cədvəlində müvafiq yer alan “Natural. Sistemləri deyin. Çoxsaylı maddələr” mövzusu üzrə materialların tədris prosesində subyektinə çevrilməsi idarə olunan bacarıqların mündəricat təqdim edilməsi. Sözügedən bacarıqların formalaşdırılmasında “imkandaşıyıcılıq funksiyası”nı daşıyan idarəetmə elementlərinin “Natural ədədlər. Sistemləri deyin. Çox sayda olanlar” məhsuldarlığına və onların idrakında hərəkətə gətirilməsi (“hərəkət-imkan-yeni quality” paradiqvat) texnologiyasına diqqət yönəldilir. “Təbii ədədlər. Sistemləri deyin. Çox sayda olanlar” transformasiya olunan elementlərin “Sistem-struktur” dialektik yanaşmaya əsaslanaraq “Say sistemləri, Çox olanlar”, “Çox olanların yuvarlaqlaşdırılması”, “Natural ədədlər və ədəd oxu”, “Çoxluqlar. Venn diaqramının tətbiqi ilə problemlərin həlli”, “Natural ədədlər toplamaq və çıxma”, “Vurma əməli və onun xassələri”, “Yuvarlaq ədədlərlə vurma. Təxmini hasil”, “Çoxlardan ədədlər “vurma əməli”, “Çoxlardan ədədlər səmərəli təsir əməli”, “Əməllər sırası” altmövzuları üzrə sistem halına gə-tirilməsi məqsədəuyğun hesab edilir. Diqqətə çatdırılır ki, tədqiq olunan məhsul elementlərinin mənimsənilməsi üçün tədris prosesinin təşkili və idarə edilməsi (rolunu oynayan tapşırıqlar) sistemlərində icrası tələb olunan feilləri istehsal. İşin əsasında bu qəbildən olan nümunələri götürür.
Açar sözlər: ədəd, çox yerdə, say sistemləri, əməllər sırası, yuvarlaq ədəd, yuvarlaqlaşdırma, təxmini hasil
Firadun İbrahimov
Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin Şəki filialı
Pedaqoji elmlər doktoru
firedun52@gmail.com
Mehriban Kərimova
Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin Şəki filialı
kerimova.mexriban@mail.ru
Ümumtəhsil məktəblərinin V siniflərində "Təbii ədədlər. Say sistemləri. Çoxrəqəmli ədədlər" mövzusunda materialların mənimsənilməsi texnologiyası
mücərrəd
Məqalədə ümumtəhsil məktəblərinin V sinfində Riyaziyyat kursunun məzmununa “Natural ədədlər. Say sistemləri. Çoxrəqəmli ədədlər” fənninin tədris prosesində şagirdlərin mövzusuna çevrilməsi nəzərdə tutulan bacarıqların məzmunu da yer alıb. fənn üzrə tədris materialları təqdim olunur.
Bu bacarıqların formalaşmasında tutum funksiyasını daşıyan məzmun elementləri “Natural ədədlər. Say sistemləri. Çoxrəqəmli ədədlər” və onların fəaliyyətə çevrilməsi texnologiyaları (“fəaliyyət-imkan-yeni keyfiyyət” paradiqmasına adekvatdır. ) tələbələrin idrakında.
“Təbii ədədlər. Say sistemləri. Çoxrəqəmli ədədlər” mövzusunda “Say sistemləri” mövzusunda çevrilə bilən elementlərin “Sistem-struktur” təhlilinə dialektik yanaşma əsasında. Çoxrəqəmli nömrələr. Çoxrəqəmli ədədlərin yuvarlaqlaşdırılması”, “Natural ədədlər və oxunan ədədlər”, “Çoxluqlar. Venn diaqramından istifadə etməklə məsələnin həlli”, “Natural ədədlər üzərində toplama və çıxma”, “Vurma əməliyyatı və onun xassələri”, “Dəyirmi ədədlərə vurma. Təxmini çıxış”, “Çoxrəqəmli ədədlərə vurma əməliyyatı”, “Çoxrəqəmli ədədlərə bölmə əməliyyatı”, “Hərəkətlərin icrası” yarımmövzuları üzrə sistemə köçürülməsi məqsədəuyğun hesab edilir.
Diqqət yetirilir ki, şagirdlərin əvvəlcədən göndərilmiş məzmun elementlərini mənimsəməsi üçün tədris prosesinin təşkili və idarə edilməsi vasitəsi kimi çıxış edən tapşırıqlar sistemində (sual, tapşırıq, məşq) tamamlamağı tələb edən fellər olmalıdır. mövzularda. Əsərin məzmununa həmin formatda olan tapşırıqların nümunələri daxildir.
Açar sözlər: ədədlər, çoxrəqəmli ədədlər, say sistemləri, hərəkətlərin ardıcıllığı, yuvarlaqlaşdırılmış ədədlər, yuvarlaqlaşdırma, təxmini çıxış
[əlavə=5967]