DOI: https://doi.org/10.36719/2706-6185/46/306-309
Aysel Fərəcova
Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti
https://orcid.org/0009-0008-2015-8565
aysel.farajova1@gmail.com
Distopik ədəbiyyatda totalitarizmin inkişafı: Orwellin '1984' əsəri ilə Lynchın
'Prophet Song' əsərinin müqayisəsi
Xülasə
Dünyada sosial və siyasi sistemlərin tənqidi, xüsusilə totalitarizmin təhlili, müasir ədəbiyyatda daim aktual mövzulardan biridir. Tədqiqat göstərir ki, totalitar rejimlərə qarşı çıxış distopik ədəbiyyatın mərkəzi ideyalarından biridir. Bu janr, adətən, gələcəkdə formalaşan, avtoritar nəzarət və ümidsizliklə səciyyələnən cəmiyyət modellərini əks etdirir. Tarix boyu totalitar rejimlər saysız-hesabsız fəlakətlərə səbəb olmuşdur. Lakin distopik ədəbiyyatın ən böyük nümunələri sadəcə diktaturaların mövcudluğuna diqqət çəkməklə kifayətlənmir. Bu tədqiqat həmçinin fərd-dövlət münasibətlərinin beş əsas aspektini araşdırır – bu xüsusiyyətlər adətən vətəndaşların azadlıqlarını məhdudlaşdıran avtoritar rejimlərdə öz əksini tapır.
İkinci Dünya Müharibəsindən sonra George Orwellin 1984 əsəri distopik ədəbiyyatın aparıcı nümunələrindən biri kimi meydana çıxmış və çoxsaylı oxucular tərəfindən bu janrın klassik əsəri kimi qiymətləndirilmişdir. Daha əvvəlki bəzi distopik (və ya utopik) əsərlərlə müqayisədə, Orwellin yaratdığı dünya daha canlı və inandırıcı görünür. Təqdim olunmuş məqalə distopik ədəbiyyatda totalitarizmin inkişafını araşdırır və Orwell ilə Lynch-in əsərlərini tematik baxımdan təhlil edir. Hər iki əsər, totalitarizmin inkişafını və onun insanların həyatına, düşüncələrinə və azadlıqlarına təsirini təhlil edir, lakin onları təqdim etmə yolları fərqlidir.
Açar sözlər: 1984, orwell, distopik, Lynch, Peyğəmbər mahnısı, tarix