DOI: https://doi.org/10.36719/2663-4619/92/58-67
Rəşad Əbilov
Azərbaycan Elmi-Tədqiqat Layihə Axtarış
Energetika İnstitutu
texnika üzrə fəlsəfə doktoru
rashad.abilov54@mail.ru
UOT 626.627.1
İŞĞALDAN AZAD EDİLMİŞ ƏRAZİLƏRDƏ ÇAYLARIN AXINLARINDAN HİDROENERGETİKA VƏ SUVARMA MƏQSƏDİ İLƏ MƏNİMSƏNİLMƏSİ ÜÇÜN YENİ HİDROTEXNİKİ QURĞULARIN İŞLƏNMƏSİ
Xülasə
Məqalədə, işğaldan azad edilmiş ərazilərin çaylarında, hidroloji müşahidə məntəqələrinin məlumatlarına əsasən, orta illik su sərfinin, çay axının lilliyinin öyrənilməsi və təhlili, orta çoxillik çöküntülərin miqdarı və ölçüsü dəqiqləşdirilmişdir. Məqalədə, dağlıq və dağətəyi ərazilər üçün hidroenergetika, su təchizatı və suvarma məqsədi ilə suqəbuledici qurğuların, durulducuların, sahil mühafizə qurğuların və eləcə də balıq mühafizə qurğuların yeni konstruksiyasının təkmilləşdirilməsi də nəzərdən keçirilir. Çoxsaylı tədqiqatlar nəticəsində kiçik su elektrik stansiyaları üçün, su təchizatı və suvarma məqsədi ilə suqəbuledici qurğuların, durulducuların, sahil mühafizə qurğuların və eləcə də balıq mühafizə qurğuların yeni konstruksiyası təkmilləşdirilmişdir. Plan və kəsiklərdən ibarət cizgiləri haqzırlanmışdır. Azərbaycan Respublikası Əqli Mülkiyyəti Agentliyinin tabeliyində olan Patent və Əmtəə Nişanları Ekspertizası Mərkəzinin faydalı model üçün patent alınmışdır.
Açar sözlər: çöküntülər, hidroenergetik, durulducu, dağ-ətəyi ərazi, hidroloji xüsusiyyətlər, suvarma
Rashad Abilov
Azerbaijan Research and Design Institute for Energy
Ph.D. in Engineering
rashad.abilov54@mail.ru
UOT 626.627.1
Usage of new hydrotechnical facilities for hydro energy and irrigation from
the flows of rivers in liberated areas
Abstract
In the article, the study and analysis of the average annual water consumption, siltiness of the river flow, and the amount and size of the average multi-year sediments in the rivers of the territories freed from occupation, based on the data of the hydrological observation points, have been specified. The article also considers the improvement of the new construction of intake facilities, sluices, coastal protection facilities, as well as fish protection facilities for hydropower, water supply and irrigation purposes for mountainous and foothill areas. As a result of numerous studies, a new design of intakes, sluices, shore protection devices and also fish protection devices has been developed for small hydropower plants, for water supply and irrigation purposes. Plans and cross-sectional drawings have been prepared. Patent and Trademark Expertise Center under the Intellectual Property Agency of the Republic of Azerbaijan has received a patent for a utility model.
Keywords: sediments, hydropower, drainage, foothills, hydrological features, irrigation