DOI: https://doi.org/10.36719/2706-6185/46/77-81
Tural Dadaşov
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası
doktorant
https://orcid.org/0000-0003-0071-1892
tural1995pa@gmail.com
Ermənistanın hərbiləşməsi: Azərbaycanın milli təhlükəsizliyinə təhdid
Xülasə
Ermənistanın 2020-ci ildən sonrakı hərbiləşmə trayektoriyası onun müdafiə doktrinasında və regional strateji mövqelənməsində kəskin bir transformasiyanı ifadə edir. İkinci Qarabağ müharibəsindəki məğlubiyyətindən sonra Ermənistan ənənəvi təhlükəsizlik təminatçısı olan Rusiyadan uzaqlaşaraq, Fransa və Hindistan kimi qeyri-ənənəvi tərəfdaşlarla hərbi əməkdaşlığı genişləndirməyə başlamışdır. Bu tədqiqat Ermənistanın dəyişən hərbi strategiyasının Azərbaycanın milli təhlükəsizliyi və Cənubi Qafqazın təhlükəsizlik arxitekturası üçün yaratdığı fəsadları dərin təhlil edir.
Strateji analiz və müdafiə sahəsindəki məlumatlara əsaslanan araşdırma göstərir ki, Ermənistanın uzaqmənzilli artilleriya sistemləri (məsələn, CAESAR özüyeriyən haubitsaları, Pinaka yaylım atəş sistemləri), müasir hava hücumundan müdafiə kompleksləri (Akash ZRK-ları, Mistral MANPADS) və inteqrasiya olunmuş radar sistemləri əldə etməsi onun əvvəlcədən zərbə endirmə və yüksək dəqiqlikli hücum qabiliyyətlərini əhəmiyyətli dərəcədə artırmışdır. Bu sistemlərin Laçın, Kəlbəcər və Zəngilan kimi həssas sərhəd ərazilərində yerləşdirilməsi Azərbaycanın ərazi bütövlüyünə, hava məkanına üstünlüyünə və kritik infrastrukturuna birbaşa strateji təhlükə yaradır. Tədqiqat göstərir ki, bu silahlanma yalnız müdafiə xarakteri daşımır, eyni zamanda məcburedici çəkindirmə və strateji siqnalvermə vasitəsidir. Regiondankənar aktorların bu prosesə cəlb olunması isə güc balansında yeni assimetriyalar yaradır və mövcud vasitəçilik mexanizmlərinin effektivliyini zəiflədir. Nəticə etibarilə, Ermənistanın hərbiləşməsi regional sabitliyi sarsıdır, silahlanma yarışını dərinləşdirir və Azərbaycanın milli təhlükəsizliyi üçün davamlı strateji təhdidlər formalaşdırır.
Açar sözlər: Cənubi Qafqaz, Ermənistanın hərbiləşməsi, Azərbaycanın milli təhlükəsizliyi, strateji çəkindirmə, hərbi satınalma, regional sabitlik