DOI: https://doi.org/10.36719/2663-4619/121/85-89
Günay Hadiyeva
Bakı Slavyan Universiteti
magistrant
https://orcid.org/0009-0000-2436-7286
gunaygadieva45@gmail.com
Gənclər arasında nitq mədəniyyəti və slenq istifadəsi:
sosiolinqvistik müşahidələr
Xülasə
Bu məqalədə müasir gənclər arasında nitq mədəniyyətinin mövcud durumu və slenq ifadələrinin geniş yayılmasının səbəbləri sosiolinqvistik aspektdən təhlil olunur. Araşdırmada gənclərin ünsiyyət tərzində slenq və jarqon ifadələrin artan istifadəsi, bu tendensiyanın sosial, psixoloji və mədəni əsasları üzərində dayanılır. Gənclərin özlərini fərqli sosial və yaş qruplarına mənsub olduqlarını göstərmək, fərdiyyətlərini ön plana çəkmək, rəsmi və normativ dil sisteminə qarşı müəyyən etiraz mövqeyi sərgiləmək kimi motivasiyalar bu prosesin əsas hərəkətverici amilləri kimi qiymətləndirilir. Məqalədə slenq istifadəsinin gündəlik ünsiyyətdəki funksional rolu da təhlil edilir. Belə ki, slenq ifadələri vasitəsilə gənclər informasiyanı daha sürətli və təsirli şəkildə ötürür, emosional təsiri artırır və qeyri-rəsmi mühitlərdə sosial yaxınlığı gücləndirirlər. Lakin bu prosesin ümumi nitq mədəniyyətinə olan təsiri təkcə müsbət deyil. Bu mənada, dilin norma və üslub baxımından aşınması, leksik müxtəlifliyin zəifləməsi, ünsiyyətin səviyyəsinin düşməsi və estetik dəyərlərin itib getməsi kimi mənfi nəticələrə də yol açması mümkündür.
Məqalə müasir gənclərin nitq vərdişlərini sosiolinqvistik baxımdan təhlil edir və dilin dinamik, dəyişkən təbiətinə işarə edərək slenq istifadəsinin cəmiyyətin ümumi kommunikasiya mədəniyyətinə təsirini obyektiv şəkildə qiymətləndirməyə çalışır.
Açar sözlər: müasir gənclər, slenq istifadəsi, nitq mədəniyyəti, sosiolinqvistik müşahidə, linqvistika