DOI: https://doi.org/10.36719/2663-4619/123/15-18
Yeganə Məmmədova
Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti
pedaqogika üzrə fəlsəfə doktoru
https://orcid.org/0000-0001-8319-8849
yeganememmedova.doc@gmail.com
Məktəbəqədər dövrdə uşaqların nitqinin qrammatik cəhətdən düzgün mənimsənilməsi üzrə məşğələlərin təşkili
Xülasə
Məktəbəqədər yaş dövründə uşaqların nitqinin inkişafı onların ana dilinin qrammatik quruluşunu nə dərəcədə mənimsəmələrindən asılıdır. Qrammatik məna – varlıq və hadisələr arasında mövcud olan münasibətlərin sözlərlə ifadə olunmuş mənasıdır. Qrammatik cəhətdən düzgün nitqin formalaşmasının əsas yolu məqsədyönlü şəkildə təşkil olunan xüsusi təlim məşğələləridir. Bununla yanaşı, tərbiyəçi hər bir məşğələ zamanı və ümumiyyətlə uşağın bütün nitq fəaliyyəti prosesində yaranan qrammatik səhvləri vaxtında düzəltməlidir. Belə məşğələlərdə uşaqların diqqəti konkret qrammatik formaların dərk edilməsinə yönəldilir. Məşğələlərin səmərəli olması üçün tərbiyəçi planlı və ardıcıl şəkildə fəaliyyət göstərməlidir. Hansı qrammatik mövzudan başlamaq, növbəti mərhələlərdə hansı qaydaları öyrətmək lazımdırsa, bunlar əvvəlcədən müəyyən edilməlidir. Hər bir məşğələ yalnız bir qrammatik məqsədə – məsələn, məsdərin mənimsədilməsi yaxud sadə cümlənin genişləndirilməsi kimi konkret tapşırığa xidmət etməlidir. Uşaqların diqqəti öyrədilən qrammatik formanın düzgün tələffüzünə və onun nitqdə yerində işlədilməsinə yönəldilməlidir.
Açar sözlər: məktəbəqədər dövr, ana dili, nitq inkişafı, qrammatik məna, məşğələlər