Mətbəxlə bağlı bəzı frazeoloji ifadələrin harmoniyası

Bu araşdırmada açarı dəqiq məlum olmayan bəzi frazeoloji ifadələrin doğru və yanlış, məlum və ya qeyri məlum variantları araşdırılır. Belə ifadələrdən biri “Əvvəl təam, sonra kəlam” məsəlidir. Yazıda bir çox anlayışların, o cümlədən “kəlam”, “alim”, “tərif”, “nöqtə” və başqa anlayışların tərifi verilməklə, onların görünməyən üzlərindən də söhbət açılır. Araşdırılan ifadələrdən biri də “Ağın adı var, qaranın dadı” məsəlidir. Qeyd edilir ki, deyimdəki “ağ” leksemi rəngi yox, düyünü ifadə edir. Çünki, rəngi ağ olduğuna görə düyüyə bəzən “ağ” deyirlər. “Qara” isə ətdən, kişmişdən, şabalıddan, ərikdən və diğər ərzaqlardan düşəldilən və plovun üstünə qoyulan yeməkdir. Düyü sözünün etimalogiyası ilə qeydlər də maraq kəsb edir. Belə ki, “düyü” sözünün “oruza” latın sözündən əmələ gəldiyi və bu sözün “oruza”, “əruzza”, “ərrüz” sözləri ilə qohum sözlər olduğu və düyünün çəki vahidinin “əruzza” olduğu qeyd edilir. Tədqiqatda həmçinin “Məsləhətli aş dadlı olar”, “Aşbaz çox olanda xörək ya şit olar, ya şor”, Xəmiraşı – bəylər aşı və bir çox atalar sözlərinin və el deyimlərinin asanca gözə görünməyən fəlsəfəsinə diqqət ayrılmış, milli-mənəvi köklərimizi, adət-ənənlərimizi, mədəniyyətimizi, milli psixologiyamızı və mentalitetimizi əks etdirən və işləkliyi kifayət qədər yüksək olan bir çox el deyimlərinin müasir düşüncə prizmasından nə qədər maraq kəsb etdiyi göstərilmişdir.

Açar sözlər: frazeoloji ifadələr, mətbəx, tərif, təam, kəlam, ağ, qara

MƏQALƏNİ YÜKLƏ

Onlayn bax

Baxış: 124