DOI: https://doi.org/10.36719/2706-6185/47/172-176
Günel Vəliyeva
Milli Aviasiya Akademiyası
https://orcid.org/0009-0005-4109-2372
gvaliyeva@naa.edu.az
Qədim german dilləri
Xülasə
Bu məqalədə qədim german dillərinin tarixi inkişafı, daxili təsnifatı və əsas dil xüsusiyyətləri geniş şəkildə araşdırılır. Qot dili, qədim şimal german dili (Old Norse), qədim ingilis dili, qədim yüksək alman dili və digər dialektlər Proto-German dili çərçivəsində tədqiq olunur. Rekonstruksiya olunmuş ilkin formaların və dialekt bölgülərinin müəyyənləşdirilməsi ilə bağlı çətinliklər, arxeoloji və dilçilik sübutlarının german dillərinin təsnifatına təsiri kontekstində təhlil edilir. Fonetika bölməsində Grimm və Verner qanunları kimi səs dəyişmələri, sait və samit sistemində baş vermiş dəyişikliklər, eləcə də zəif fellərin keçmiş zaman formasının (preterit) yaranması kimi morfoloji yeniliklərə xüsusi yer verilir. Sintaksis və lüğət məsələləri struktur və semantik aspektdən təhlil olunur. Eyni zamanda, antroponim və toponimlər vasitəsilə erkən fonoloji dəyişikliklərin izləri izlənilir. Məqalə klassik filoloji yanaşmaları müasir dilçilik metodları ilə birləşdirərək german dillərinin tarixi tədqiqi üçün dəyərli mənbə təqdim edir.
Açar sözlər: qədim german dilləri, Proto-German dili, morfologiya, tarixi fonetika, sintaksis, German dialektləri, German leksikası, onomastika, dil rekonstruksiyası, Hind-Avropa; German söz düzümü