https://doi.org/10.36719/2706-6185/45/135-141
Riad Khouder
M'Sila Mohamed Boudiaf Universiteti
https://orcid.org/0009-0007-9899-9519
riad.khouder@univ-msila.dz
Ziqmund Freydin Leonardo da Vinçini oxuması: tənqid, tərif və
yanılma arasında
Xülasə
Bu araşdırma Ziqmund Freydin Leonardo da Vinçinin bədii yaradıcılığına baxışını təhlil etmək məqsədi daşıyır. Freyd da Vinçinin şəxsiyyətinə və əsərlərinə təsir edən psixoloji amilləri şərh etmək üçün psixoanalizdən istifadə etdi. O, öz təhlilini yaradıcılığın sıxışdırılmış emosiyaları azad etmək vasitəsi kimi xidmət etdiyi ideyasına əsaslandırdı və iddia edirdi ki, da Vinçinin uşaqlığında atanın olmaması onun intellektual və bədii oriyentasiyalarına böyük təsir göstərmişdir. Freyd, həmçinin da Vinçinin bəzi əsərlərinin, məsələn, Mona Lizanın psixoloji təfsirlərini təmin etdi və onu itirilmiş ana fiqurunun bir təmsili kimi qiymətləndirdi. Bununla belə, bu şərhlər geniş tənqidlə üzləşdi, çünki bəzi alimlər onları kifayət qədər tarixi sübuta malik olmayan fərziyyələrə əsaslandığını hesab edirdilər. Tədqiqat belə nəticəyə gəlir ki, da Vinçinin dühası sadəcə onun psixoloji konfliktlərinin məhsulu deyil, daha çox onun biliyə və elmi təcrübələrə olan ehtirasının nəticəsi olub, onun yaradıcılığının şərhini sadəcə psixoanalizdən daha mürəkkəb edib. Beləliklə, tədqiqat böyük sənətkarların yaradıcılıq prosesinin dərk edilməsində psixoanalizin məhdudiyyətləri haqqında müzakirə açır.
Açar sözlər: Mona Liza, Sublimasiya, Repressiya, Bədii Yaradıcılıq, Nevroz