ŞƏRQŞÜNAS ALİM – MƏHƏMMƏD SADIQ BƏY AĞABƏYZADƏ

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin süqutundan sonra ölkəni tərk edən dəyərli ziyalılardan biri də Cümhuriyyət dövründə Daxili İşlər nazirinin müavini işləmiş (23 oktyabr 1918 - 23 dekabr 1919) Məhəmməd Sadiq bəy Ağabəyzadədir.

M.S.Ağabəyzadə 15 mart 1865-ci ildə Göyçay rayonunda anadan olmuş, 1883-cü ildə Bakı realnı məktəbini, 1886-cı ildə Peterburqda Mixaylov Topçular məktəbini və 1896-cı ildə Şərq dilləri fakültəsini bitirmişdir.

Türkistanda hərbi xidmətdə olan Məhəmməd Sadıq bəy Ağabəyzadə general-mayor rütbəsinə yüksəlmış və 1904-cü ildə Aşqabadda Türkmən dilinin qrammatikasına dair dərs vəsaiti çap etdirmişdir.

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətində Daxili İşlər nazirinin müavini işləmiş Məhəmməd Sadıq bəy Demokratik Respublikanın polis orqanlarında islahat konsepsiyasını hazırlamışdır.

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin süqutundan sonra Türkiyədə, Fransada ağır mühacir həyatı yaşamış M.S.Ağabəyzadə 1926-ci ildə Lvov Universitetinə dəvət olunur.

Məhəmməd Sadıq bəy Ağabəyzadə 1927-ci ildən ömrünün sonuna qədər burada türk, fars, ərəb dillərini tədris etmiş, Polyak dilində türk, ərəb və fars dillərinin qrammatikasına aid dərsliklər yazmışdır. M.S.Ağabəyzadə Lvov Universitetində Şərqşünaslığın əsasını qoymuşdur.

Açar sözlər: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti, şərqşünas alim, general-mayor, nazir müavini, Lvov Universiteti

Orientalist scientist - Mahammad Sadig bay Aghabayzada

Summary

Collapse of Azerbaijan Democratic Republic meant to lose valuable personalities, outstanding intelligents’ leaving the country, condemned to live expatriation life. One of the outstanding intelligents is Mahammad Sadig bay Aghabayzada who had worked as deputy minister of Internal Affairs (October 23, 1918 – December 23, 1919) in APR.

M.S.Aghabayzada who was born in Goychay county in Baku province on March 15, 1865, finished Baku realni school in 1883, Mikhaylov Topchular school in Petersburg in 1886. He entered education department on Oriental languages of Russia ministry of foreign affairs in 1896 and finished with excellent marks.

During the period of char Russia M.S.Aghabayzada, who served in Turkustan was known as outstanding general, as well as orientalist scientist. His manual on grammar of Turkman language written in Russian language was published in Ashgabad in 1904.

General-major Mahammad Sadig bay Aghabayzada was appointed as deputy minister of Internal Affairs after establishment of first democratic republic in muslim East on May 28, 1918. M.Aghabayzada tried unwearyingly for activity and development of Azerbaijani national independent police. He prepared reform conception in police of the Republic of Azerbaijan.

Mahammad Sadig bay left Istanbul and went to France, lived in Paris and Nice. M.S.Aghabayzada passed oppressive life in France, he stayed unemployed for long time. In 1926 professor of Lvov University in Poland Zigmund Smogorjevski invited M.Aghabayzada to Lvov University to give lecture on turkish and persian languages. Mahammad Sadig bay Aghabayzada taught turkish, arabian, persian languages from 1927 till the end of his life here. He wrote manuals on grammar of turkish, arabic and persian languages in Poland language. He founded Oriental languages studying in Lvov University.

Key words: Azerbaijan Democratic Republik, orientalist scientist, general-mayor, deputy minister, Lvov University

MƏQALƏNİ YÜKLƏ

Onlayn bax

Baxış: 1060