DOI: https://doi.org/10.36719/2663-4619/89/280-288
Yeganə Mahmudova
Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyi
Zoologiya İnstitutu
biologiya elmləri doktoru
UOT 576.895.122
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ ARAZ ÇAYI BOYU ƏRAZİLƏRİNDƏ SU-BATAQLIQ QUŞLARININ TREMATOD FAUNASININ TƏHLİLİ
Xülasə
2021-2023-cü illərdə Azərbaycan Respublikası ərazisində Araz çayı boyunca yerləşən ərazilərdə 21 növdən ibarət 108 ədəd bataqlıq quşu nümunəsi tam helmintoloji disseksiya üsulu ilə tədqiq edilmiş, nəticədə müəllif ilk olaraq iki növünü göstərmiş 59 növ trematod aşkar etmişdir. Ayrı-ayrı quş növlərinin trematod faunası birdən 13 növə qədər idi. Əsasən balıqla qidalanan quşlarda 42 növ aşkar edilmişdir; əsasən onurğasızlarla qidalanan quşlarda – 8 növ; həm bitki, həm də heyvan qidası ilə qidalanan quşlarda – 19 növ trematod. Birinci trofik qrupda trematod növləri ilə quş növlərinin sayının nisbəti 3,5, ikinci qrupda 2,7, üçüncü qrupda 3,2 olmuşdur. Qeyd olunan trematodlardan bir növ insan və ev ətyeyən heyvanların bağırsaqlarında parazitlik edə bilir, 1 növ serkariya insanlarda serkarioz, 2 növ quş xəstəliklərinin, 5 növü balıq xəstəliklərinin patogenləridir.
Açar sözlər: Araz çayı, su-bataqlıq quşları, fauna, helmintlər, trematodlar
Yegana Mahmudova
Ministry of Science and Education of the Republic of Azerbaijan
Institute of Zoology
Doctor of Biological Sciences
yeganemahmudova@mail.ru
UOT 576.895.122
Trematode fauna of water birds of the Araz river valley within the
Republic of Azerbaijan
Abstract
In 2021-2023 in areas located along the Araz river within the Republic of Azerbaijan, 108 specimens of wetland birds of 21 species studied by the method of full helminthological dissections, as result 59 species of trematodes found, of which the author first indicated two species for the fauna of Azerbaijan. The trematode fauna of individual bird species ranged from one to 13 species. In birds feeding mainly on fish, 42 species found; in birds feeding mainly on invertebrates – 8 species; in birds feeding both plant and animal food – 19 species of trematodes. The ratio of the number of trematode species and bird species in the first trophic group was 3.5, in the second group – 2.7, in the third – 3.2. Of the noted trematodes, one species can parasitize in the intestines of humans and domestic carnivores, cercariae of 1 species cause cercariasis in humans, 2 species are pathogens of bird diseases, and 5 species are pathogens of fish diseases.
Keywords: the Araz river, wetland birds, fauna, helminthes, trematodes