DOI: https://doi.org/10.36719/2663-4619/94/72-78
Şahmar Məmmədov
Heyvandarlıq Elmi-Tədqiqat İnstitutu
Abşeron Heyvandarlıq Təcrübə stansiyası
aqrar elmləri üzrə fəlsəfə doktoru
Mahir Hacıyev
Heyvandarlıq Elmi-Tədqiqat İnstitutu
aqrar elmləri üzrə fəlsəfə doktoru
mahirhaciyev@mail.ru
Bəxtiyar Nəbiyev
Heyvandarlıq Elmi-Tədqiqat İnstitutu
Abşeron Heyvandarlıq Təcrübə stansiyası
baxtiyar.nabiyev.1973@mail.ru
MÜXTƏLİF MƏNŞƏLİ SİMMENTAL CİNSİNİN BUZOVLARININ BÖYÜMƏ VƏ İNKİŞAFININ MÜQAYİSƏLİ QİYMƏTLƏNDİRİLMƏSİ
Xülasə
Məqalədə müxtəlif mənşəli Simmental cinsinin buzovlarının inkişafı, eksteryeri və böyuməsinin öyrənilməsinin nəticəsi təqdim olunur.
Tədqiqat işi İmişli rayonu ərazisində yerləşən mütərəqqi modern standartlara cavab verən, muasir innovativ textoloji əsaslarla qurulmuş modul tipli “İmişlı R Aqro “MMC Heyvandarlıq damazlıq- südçülük təsərrüfatında xariçdən (Avstriyadan) gətirilən Holşteyn-friz və Simmental qaramal cinsləri üzərində həyata keçirilir. Azərbaycanın təbii iqlim şəraitinə uyğunlaşdırmaqla qapalı şəraitdə bağsız saxlanılaraq aparılan damazlıq seleksiya işləri nəticəsində yerli şəraitdə yetişdirilən Simmental və Holşteyn-friz mənşəli mələzlərin süd məhsuldarlığının yüksəlməsindən bəhs edir. Alınan mələzlər yerli iqlim şəraitinə asanlıqla uyğunlaşaraq nəslin mənsub olduğu məhsuldarlıq potensialından yüksək səviyyədə istifadə edə bilirlər.
Təcrübə heyvanlarının diri çəkislərinin dinamikası ilə bağlı məlumatların monitorinqi göstərdi ki, Holşteyn-friz cinsinin buğalarının toxumları ilə ilə Simmental cinsinin inəklərinin mayalanmasından alınan mələz düyələr bütün yaş dövrlərində nəzarətdə olan həmyaşıdlarını üstələyərək ən yüksək göstəricilərlə fərqlənmişlər. Təcrübə qrupunda 18 aylığında olan düyələr nəzarət qrupunda olan həmyaşıdlarından çəki nisbətinə görə 23,6 kq (6,1%) ağır olmuşdular. Ümumilikdə yetişdirmə dövründə təcrübə qrupundakı heyvanların çəki artım intensivliyi 45 q və ya 6,9% yüksək olmuşdur.
Bədən quruluşunun ölçülərinin və indekslərinin təhlili göstərir ki, alınan mələz düyələr eksteryer xüsusiyyətlərinə görə südlük istiqamətli heyvanlara məxsus tələblərə tam cavab verir. Bütün yaş dövrlərində bədən quruluşu indekslərində müxtəlif mənşəli heyvanlar arasında əhəmiyyətli fərqlər yox idi, lakin, Holşteyn-friz cinsinin buğalarının toxumları ilə Simmental cins inəklərin mayalanmasından alınan mələzlərin gənc heyvanları, təmiz qanlı Simmentallardan fərqli olaraq, daha az uzunayaqlılıq, daha çox gövdə uzunluğu və daha yüksək sağrının dikliyi və döş dolğunluq indeks göstəriciləri ilə xarakterizə olunurdu.
Araşdırılan inək genotiplərinin bədən quruluşu indekslərinin əksəriyyəti onların süd məhsuldarlığı istiqamətinə aid olduğunu və eyni zamanda müxtəlif populyasiyalarda heyvanların bədən quruluşunda fərqlər olduğunu göstərir.
Açar sözlər: düyələr, Simmental cinsi, mələz, seleksiya, diri çəki, mütlək çəki, gündəlik diri çəki artımı, bədən qurluşunun ölçüləri, bədən indeksləri
Shahmar Mammadov
Animal Husbandry Scientific Research Institute
Absheron Animal Husbandry Experimental Station
PhD in Agricultural Sciences
Mahir Hajiyev
Animal Husbandry Scientific Research Institute
PhD in Agricultural Sciences
mahirhaciyev@mail.ru
Bakhtiyar Nabiyev
Animal Husbandry Scientific Research Institute
Absheron Animal Husbandry Experimental Station
baxtiyar.nabiyev.1973@mail.ru
Comparative assessment of growth and development of simmental
calves of different origin
Abstract
The article presents the results of studying the development, exterior and growth of Simmental calves of different origins. The research work is carried out on the Holstein-Friesian and Simmental cattle breeds brought from abroad (from Austria) in the "Imishli R Agro" LLC Livestock breeding-dairy farm, which meets progressive modern standards and is built on modern innovative textological bases. It talks about the increase in milk yield of Simmental and Holstein-Friesian crossbreeds grown in local conditions as a result of the breeding selection works carried out in indoor conditions without gardens by adapting them to the natural climatic conditions of Azerbaijan. Obtained hybrids can easily adapt to local climatic conditions and use the productivity potential of the offspring at a high level.
The monitoring of the data on the dynamics of the live weight of the experimental animals showed that the crossbred heifers obtained from the insemination of Holstein-Friesian bulls and Simmental cows were distinguished by the highest indicators, surpassing their peers in all age periods. Heifers in the experimental group at the age of 18 months were 23.6 kg (6.1%) heavier than their peers in the control group. In general, the intensity of weight gain of animals in the experimental group during the breeding period was 45 g or 6.9% higher.
The analysis of the dimensions and indices of the body structure shows that the obtained crossbred heifers fully meet the requirements of dairy animals due to their exterior characteristics. There were no significant differences in body composition indices between animals of different origins in all age periods. however, young animals of hybrids obtained from inseminations of Holstein-Friesian bulls and Simmental cows were characterized by less leg length, greater body length, and higher wither height and breast fullness indices than purebred Simmentals.
Most of the body structure indices of the investigated cow genotypes show that they are related to the direction of milk productivity and at the same time there are differen
Keywords: heifers, Simmental breed, hybrid, breeding, live weight, absolute weight, daily live weight gain, body composition measurements, body indices