DOI: https://doi.org/10.36719/2663-4619/103/163-169
Kənan Bağırzadə
Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti
İSTİSMAR QUYULARINDA QUM TƏZAHÜRÜNÜN YARANMASI VƏ
ONLARLA MÜBARİZƏ ÜSULLARI
Xülasə
İstismar quyularında qum təzahürünün yaranması neft və qaz hasilatında ciddi problemlərdən biridir. Bu problemlər quyunun məhsuldarlığının azalmasına, avadanlıqların zədələnməsinə və hətta quyunun bağlanmasına səbəb ola bilər. Qum təzahürünün yaranması, əsasən, geoloji və mexaniki səbəblərlə bağlıdır. Qumlu təbəqələrin zəifliyi, yüksək hasilat sürəti və təzyiq dəyişiklikləri qum təzahürünün yaranmasına şərait yaradır.
Qum təzahürünün yaranması ilə mübarizə üsulları müxtəlifdir və onların seçimi quyunun vəziyyətinə və geoloji şərtlərə bağlıdır. Bu üsullar əsasən aşağıdakılardan ibarətdir.
Qumun çıxmasını fiziki olaraq məhdudlaşdırmaq üçün qum tutucular, qum filtrləri və s. avadanlıqların tətbiqi geniş yayılmışdır. Bu avadanlıqlar qum hissəciklərinin quyunun daxilinə keçməsinin qarşısını alır.
Qumlu təbəqələrin möhkəmləndirilməsi üçün kimyəvi reagentlərdən istifadə edilir. Bu reagentlər təbəqələrin porozitesini azaldır və qum hissəciklərinin hərəkətini məhdudlaşdırır.
Qum təzahürünü azaltmaq üçün hasilatın rejimlərinin dəyişdirilməsi, yəni hasilat sürətinin və təzyiqin tənzimlənməsi kimi tədbirlər tətbiq olunur. Bu üsulların məqsədi qum təbəqələrinin stabilliyini təmin etməkdir.
Müasir texnologiyaların tətbiqi ilə qum təzahürünə qarşı mübarizə daha effektiv hala gəlir. Məsələn, lazer texnologiyası və nanomaterialların istifadəsi qum təzahürünün qarşısının alınmasında yeni imkanlar yaradır.
Qum təzahürü ilə mübarizədə hər bir üsulun öz üstünlükləri və məhdudiyyətləri var. Optimal həll yolu quyunun spesifik xüsusiyyətlərinə və mövcud şərtlərə uyğun olaraq seçilməlidir. Effektiv mübarizə strategiyalarının tətbiqi quyunun məhsuldarlığını artırmaqla yanaşı, əməliyyat xərclərini də azaltmağa kömək edir.
Açar sözlər: istismar quyuları, qum təzahürü, qum tutucular, kimyəvi üsullar, texnoloji üsullar, qum filtrləri
Kanan Baghirzade
Azerbaijan State Oil and Industry University
kenanbagir9@gmail.com
Emergence of sand in operation wells and methods of fighting them
Abstract
The appearance of sand in production wells is one of the serious problems in oil and gas production. These problems can lead to reduced well productivity, equipment damage, and even well shut-in. The occurrence of sand formation is mainly related to geological and mechanical reasons. Weakness of sand layers, high production rate and pressure changes create conditions for sand occurrence.
There are various methods of combating the appearance of sand, and their choice depends on the condition of the well and the geological conditions. These methods mainly consist of the following.
Sand traps, sand filters, etc. are used to physically limit the release of sand. the application of equipment is widespread. These devices prevent sand particles from entering the well.
Chemical reagents are used to strengthen sandy layers. These reagents reduce the porosity of the layers and limit the movement of sand particles.
In order to reduce the occurrence of sand, measures such as changing the modes of production, i.e. adjusting the production speed and pressure, are applied. The purpose of these methods is to ensure the stability of sand layers.
With the application of modern technologies, the fight against the manifestation of sand becomes more effective. For example, laser technology and the use of nanomaterials create new opportunities in the prevention of sand formation.
Each method has its advantages and limitations in the fight against the manifestation of sand. The optimal solution should be selected according to the specific characteristics of the well and existing conditions. Applying effective control strategies not only increases well productivity, but also helps reduce operating costs.
Keywords: production wells, sand manifestation, sand traps, chemical methods, technological methods, sand filters