Arxiv
ELMİ İŞ - 2025
Səkinə Həbib qızı Vəliyeva
Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti
II SƏVİYYƏLİ UNİL UŞAQLARDA RABİTƏLİ NİTQİN
FORMALAŞMASI VƏ İNKİŞAFI XÜSUSİYYƏTLƏRİ
Açar sözlər: nitq, nitqin ümumi inkişafdan qalması,rabitəli nitq ,qrammatika, loqopedik iş
Key words: speech, retention of speech from general development, communicative speech,grammar, speech therapy work
Ключевые слова: речь,отставание речи от общего разития,коммуникативная речь, грамматика, логопедическая работа
Nitqin ümumi inkişafdan qalması, nitq sisteminin bütün komponentlərinin: fonetik, leksik və qrammatik formalaşmasında davamlı ləngimənin olduğu bir nitq patologiyasıdır. UNİL olan uşaqların müstəqil nitqinin inkişafı, rabitəli nitqin leksik, qrammatik və fonetik formalarının yanaşmasında qarşıya çıxan çətinliklərlə əlaqədardır. Bura daxildir:
- sözlərin leksik əvəzlənməsində olan çətinliklər;
- müxtəlif növ isimlərdən sifətlərin düzəldilməsi və hərəkətləri düzgün ifadə edən fellərin seçilməsində çətinliklər;
- sifətlərin isimlərlə, sayların - isimlərlə uzlaşdırılmasında ortaya çıxan aqramatizmlər;
- tələffüz zamanı ortaya çıxan çatışmazlıqlar (səs səhv salındıqda, başqa səslə dəyişdirildikdə, yalnış səsləndirildikdə).
Bir səviyyədən digərinə keçid yeni nitq imkanlarının ortaya çıxması, nitq fəaliyyətinin artması və onun məzmununun dəyişilməsi ilə müəyyən edilir.Bir uşağın fərdi inkişaf səviyyəsi, ilkin qüsurun ağırlığı və forması ilə müəyyən edilir. UNİL-nin ən tipik və davamlı təzahürləri ən çox alaliya, dizartiya, daha az rinolaliya və kəkələmə də müşahidə olunur.
Baxış: 1238