DOI: https://doi.org/10.36719/2707-1146/38/7-11
İbadulla Ağayev
Azərbaycan Tibb Universiteti
tibb elmləri doktoru
amuepid@mail.ru
Xatirə Xələfli
Azərbaycan Tibb Universiteti
tibb üzrə fəlsəfə doktoru
khalafli@mail.ru
Məhərrəm Niftullayev
Azərbaycan Tibb Universiteti
tibb elmləri doktoru
mniftullayev@gmail.com
Bayram Əsədov
Azərbaycan Tibb Universiteti
tibb üzrə fəlsəfə doktoru
bayramniyazalioglu@mail.ru
Dəstə Qasımova
Azərbaycan Tibb Universiteti
qasimovadasta@gmail.com
ÜRƏYİN İŞEMİYA XƏSTƏLİYİNİN İNKİŞAFININ RİSK AMİLLƏRİ
Xülasə
Məqalədə ürəyin işemiya xəstəliyinin inkişafının risk amillərin epidemiologiyasına dair qısa məlumatlar verilmiş, son illər bu xəstəliklərin öyrənilməsi üzrə əldə edilən uğurlar və təcrübədə risk amillərin aşkar edilməsi paylaşılmışdır. Ürəyin işemiya xəstəliyi (ÜİX) daxili xəstəliklər klinikasında başlıca problem sayılır və XXI əsrin epidemiyası kimi xarakterizə olunur. Müxtəlif yaş qruplarında insanların ürəyin işemiya xəstəlikləri ilə xəstələnməsinin tezliyinin getdikcə artması, iş qabiliyyətinin itirilməsinin yüksək payı, həmçinin onun letallığının aparıcı səbəblərindən biri olması buna zəmin yaradır. Əhalinin ürək-damar xəstəlikləri, o cümlədən stenokardiya və miokard infarktı ilə xəstələnmənin çoxillik dinamikasının təhlili onların sayının artmasına doğru cüzi meyllik aşkar etmişdir. Əhalinin ürək-damar xəstəliklərinin insidentliyi nəzərə çarpan regional fərqlərə malikdir ki, bu da çoxsaylı amillərlə bağlıdır. İndi artıq ənənəvi olaraq risk amilləri adlandırılan tam bir sıra amillər kifayət qədər məlumdur ki, onlar həqiqətən ÜİX-dən xəstələnmə və ölüm riskini artırırlar.
Açar sözlər: epidemiologiya, profilaktika, ürəyin işemiya xəstəliyi, qeyri-yoluxucu xəstəliklər, diaqnostika, risk amilləri, epidemioloji aspektlər
Ibadulla Aghayev
Azerbaijan Medical University
doctor of medical sciences
amuepid@mail.ru
Khatira Khalafli
Azerbaijan Medical University
doctor of philosophy in medicine
khalafli@mail.ru
Maharram Niftullayev
Azerbaijan Medical University
doctor of medical sciences
mniftullayev@gmail.com
Bayram Asadov
Azerbaijan Medical University
doctor of philosophy in medicine
bayramniyazalioglu@mail.ru
Dasta Gasimova
Azerbaijan Medical University
qasimovadasta@gmail.com
Risk factors for the development of ischemic heart disease
Abstract
In the article, brief information on the epidemiology of risk factors for the development of ischemic heart disease was given, the successes achieved in the study of these diseases in recent years and the detection of risk factors in practice were shared. Ischemic heart disease (IHD) is considered a major problem in the internal medicine clinic and is characterized as an epidemic of the 21st century. This is due to the increasing frequency of people suffering from ischemic heart diseases in different age groups, a high share of the loss of working capacity, as well as the fact that it is one of the leading causes of its lethality. The analysis of the long-term dynamics of the incidence of cardiovascular diseases, including angina pectoris and myocardial infarction, revealed a slight tendency towards an increase in their number. The incidence of cardiovascular disease in the population has marked regional differences, which are related to numerous factors. A whole range of factors, traditionally called risk factors, is now sufficiently well known to actually increase the risk of morbidity and mortality from IHD.
Keywords: epidemiology, prevention, ischemic heart disease, non-infectious diseases, diagnostics, risk factors, epidemiological aspects