https://doi.org/10.36719/2706-6185/43/67-73
Pərvanə İbrahimova
Bakı Dövlət Universiteti
siyasi elmlər üzrə fəlsəfə doktoru
pervanei@mail.ru
https://orcid.org/0000-0002-3611-0362
Azərbaycanın Türk Dövlətləri Təşkilatı ilə əlaqələri çərçivəsində
Şuşa Zirvə görüşünün əhəmiyyəti: Qarabağ Bəyannaməsi
Xülasə
Türk Dövlətləri Təşkilatı (TDT) Avrasiya coğrafiyasında artan effektivliyi ilə strateji birliyə çevrilir. Beynəlxalq sistemin daim dəyişən strukturu çərçivəsində regional inteqrasiya təşəbbüslərinin əhəmiyyəti artır. Dövlətlər Avropa İttifaqı, Avrasiya İqtisadi İttifaqı və Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatı kimi bir çox təşkilatlar vasitəsilə öz maraqlarını maksimum dərəcədə artırmağa çalışırlar. Türk Dövlətləri Təşkilatı regional təşkilat olaraq türk dünyası üçün çox mühüm bir qurumdur. Türk dünyasının qarşılıqlı əlaqəsi Sovet İttifaqının dağılmasından sonra kiçik addımlarla başlamış və bu gün də artmaqda davam edir. Beynəlxalq sistemin strukturunda baş verən dəyişikliklər və regional hadisələr kontekstində təşkilat getdikcə daha çox əhəmiyyət kəsb edir. Bu kontekstdə Azərbaycan başda olmaqla Türkiyə, Qazaxıstan, Qırğızıstan və Özbəkistanın Türk Dövlətləri Təşkilatına verdiyi önəm getdikcə artır. Üzv dövlətlərin hər birinin strateji üstünlükləri var. Azərbaycanın regional gücü və enerji ehtiyatlarından ziyadə ərazi bütövlüyünü təmin etməklə strateji istiqamətdə təşkilatın koordinasiyalaşmasına töhfə verməsi buna misal ola bilər. Ona görə də müxtəlif məsələlərdə güclü tərəfləri olan dövlətlərin bir təşkilat daxilində qüvvələrini birləşdirməsi quruma üzv olan hər bir dövlətin maraqları baxımından vacibdir. Məqalədə Türkdilli Ölkələrin Zirvə toplantısından başlayaraq Türk Dövlətləri Təşkilatının tarixi inkişafının Şuşa Bəyannaməsinin imzalanması ilə yeni dövrə qədəm qoyması, Şuşada keçirilən görüşdə Qarabağ Bəyannaməsinin imzalanması ilə yeni reallıqlar yaratması araşdırılıb. Türk dünyasındakı inteqrasiya səylərinin yeni dövrdəki dəyişiklikləri təhlil edilib. Araşdırmanın məqsədi türk dünyasının birlikdə hərəkət etmə imkanlarını ortaya çıxarmaq, Azərbaycanın bu çərçivədə rolunu dəyərləndirmək və bu mövzuda tədqiqatlara pəncərə açmaqdır.
Açar sözlər: Azərbaycan, Türk Dövlətləri Təşkilatı (TDT), türkdilli dövlətlər, Şuşa Zirvə görüşü, Qarabağ Bəyannaməsi