DOI: https://doi.org/10.36719/2663-4619/91/129-134
Ələsgər Vəliyev
Azərbaycan Tibb Universiteti
tibb üzrə fəlsəfə doktoru
Elza Orucova
Azərbaycan Tibb Universiteti
tibb üzrə fəlsəfə doktoru
Gülnarə Kərimova
Azərbaycan Tibb Universiteti
Rəna Nəzərova
Azərbaycan Tibb Universiteti
Maya Fərzəliyeva
V.Axundov adına METTP İnstitutu
MƏNŞƏYİ MƏLUM OLMAYAN QIZDIRMA HAQQINDA
Xülasə
Qızdırma müxtəlif pirogenlərə, o cümlədən infeksion xəstəliklərin törədicilərinə qarşı orqanizmin qeyri-spesifik müdafiə reaksiyası olsa da, onun çox yüksək dərəcələrə qalxması (hiperpireksiya) və xüsusilə uzun müddət davam etməsi bir sıra kritik hallar-infeksion toksiki şok, kəskin ürək-damar, böyrək çatışmazlığı verə bilər. Qızdırmalı vəziyyət tənəffüsü və ürək vurğularını sürətləndirir, toxumaların oksigenə tələbatını artırır. Hərarətsalıcı dərmanlar müvəqqəti apireksiya vəziyyəti yaratsa da, bunun mənfi təsirləri daha ciddi olur. Odur ki, ilk növbədə qızdırmanın səbəbini araşdırmaq, yəni nozoloji diaqnoz qoymaq lazımdır. Bəzən bütün cəhdlərə baxmayaraq buna nail olmaq uzun vaxt tələb edir. Kliniki praktikada 3-4 həftədən çox çəkən 38°C-dən yüksək qızdırmanın səbəbi adi müayinə üsulları ilə təyin olunmayan vəziyyət “Mənşəyi məlum olmayan qızdırma” adlandırılır. Biz 2010-2022-ci illər ərzində bu diaqnozla stasionara göndərilmiş 83 xəstə müşahidə etmişik. Klinik-laborator və alət müayinələrinin köməyi ilə onların 43 nəfərində (51,8 %) infeksion xəstəliklər – sepsis − 21 nəfər, bruselloz − 8, infeksion mononukleoz − 5, koronovirus infeksiyası − 5, qarın yatalağı − 2 və septiki forma salmonelloz − 2 nəfərdə aşkar etmişik. Qalan 40 (48,2 %) xəstədə ginekoloji, uroloji, kardioloji, endokrin, cərrahi xəstəliklər, ağ ciyər vərəmi tapılmışdır. İnfeksion xəstəliklərin müəyyən edilməsində qızdırmanı müşayiət edən digər simptomların − ekzantema, hepatosplenomeqaliya, limfadenopatiya, hemoqram göstəriciləri və epidemioloji anamnezin xüsusi əhəmiyyəti olmuşdur.
Açar sözlər: qızdırma, ekzantema, limfadenit, hepatosplenomeqaliya, hemoqram
Alasgar Valiyev
Azerbaijan Medical University
Doctor of Philosophy in Medicine
Elza Orujova
Azerbaijan Medical University
Doctor of Philosophy in Medicine
Gulnara Karimova
Azerbaijan Medical University
Rana Nazarova
Azerbaijan Medical University
Maya Farzaliyeva
NSRMP Institute named after V.Akhundov
About fever of unknown origin
Abstract
Fever is a reaction of the body against various pyrogens, including the pathogens of infectious diseases. Rising to a very high levels (hyperpyrexia) and especially its continuation for a long timecan lead to a number of critical cases − infectious toxic shock, acute cardiovascular and renal failure. Hyperthermia accelerates the heart beat, and increases the oxygen demand of the tissues. Antipyretic drugsalthough it creates a temporary apathy situation, its negative effects are more serious. So don't rush in the first turn It is necessary to investigate the cause, i.e. make a nosological diagnosis. Sometimes, despite all efforts, it takes a long time to achieve that. In clinical practice, the cause of fever higher than 38°C lasting more than 3−4 weeks is common examination methods- not assigned called as fever of unknown origin. We are doing this in the years 2010−2022. We examined 83 patients who were sent to the hospital with that diagnosis. With the help of clinical-laboratory and agate examinations 43 of them (51%) had infectious diseases: sepsis − 23, brucellosis − 3, infectious mononucleosis − 5, coronavirus infection − 5 and abdominal typhus − 2. Gynecological, urological, cardiological, endocrine, surgical diseases and lung tuber-culosis in the remaining 40 patients was found. Is another aid in the diagnosis of infectious diseases was symptoms-exanthema, hepatosplenomegaly, lymphadenopathy, hemogram indicators and epidemiological anamnesis has been of strategic importance.
Keywords: fever, exanthema, lymphadenitis, hepatosplenomegaly, hemogram