Arxiv
2024 2023 2022 2021 2020 2019 2018 2017 2016 2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 2007 Arxiv
DOI: 10.36719/AEM/2007-2020/53/178-182
Lalə Məhəmməd qızı Cabbarova
Bakı Dövlət Universiteti
Dəniz Qalib qızı Umarova
Xəzər Universiteti

MOBBİNQ FENOMENİ VƏ ONUN YARATDIĞI FƏSADLAR

Açar sözlər: mobbinq, psixoloji zorakılıq, iş yeri, psixoloji sağlamlıq
Key words: mobbing, psychological violence, workplace, psychological health
Ключевые слова: моббинг, психологическое насилие, рабочее место, психологическое здоровье

Giriş
Öz maddi təlabatlarını ödəmək naminə insanların bir çoxu günün böyük bir qismini iş yerində keçirirlər. İşini layiqincə yerinə yetirmək, uğur qazanmaq, dəyişən rəqabətə uyğunlaşmaq arzu edilən bir hal olmaqla yanaşı iş həyatının əsas amillərindən birinə çevrilib. Adi gündəlik həyatımızın bir çox sahəsində olduğu ki­mi, iş həyatında da bir sıra problemlər müşahidə olunmaqdadır. Fərqli şəxsi xüsusiyyətləri, düşüncələri, məqsəd­ləri və gözləntiləri olan şəxslərin bir araya gəldiyi iş mühitində bəzi zamanlarda psixoloji təzyiq, zorakılıq kimi hallara rast gəlindiyi müşahidə olunmaqdadır. Mobbinq son dövrlər işçilərin iş həyatında qar­şı­laşdıqları qlobal problemlərdən biri olub psixologiya, psixiatriya, hüquq, iqtisadiyyat, sosiologiya və s. kimi elm sahələri tərəfindən geniş şəkildə araşdırılmaqdadır.
Dilimizdə yeni olan mobbinq sözünün məna çalarına nəzər saldıqda güzəran  həyatında istifadə olunan bir çox deyimləri nümunə olaraq göstərmək olar: "quyusunu qazmaq", "torbasını tikmək", "gözdən salmaq", "üzü­nə gülüb arxasınca danışmaq" və s. kimi ifadələr əslində özündə mobbinqin səciyyəvi xüsusiyyətlərini əks etdirir. Adı çəkilən davranışlar hər biri özündə neqativ niyyəti əks etdirərək qarşı tərəfə zərər verməyə istiqamətlənir. Ədəbiyyatlarda müxtəlif dövrlərdə iş yerində mobbinqi ifadə etmək üçün H.Leyman (1990) psixoloji terror, C.Brodski (1976) təcavüz, C.Vilson (1991) iş yeri travması, İ.Sailifors (1987) günah keçisi, S.Kile (1990) sağlamlığı təhlükədə qoyan liderlik və s. kimi ifadələrdən istifadə etmişdir (Einarsen, 2000: 382). Terminin dəqiq bir qarşılığının olmaması səbəbi ilə bir çox dillərdə bu termin tərcümə olunmadan, mob­binq şəklində istifadə edilməkdədir (Beycan, 2014: 2). Məhz bu qeyd olunanları nəzərə alaraq, "mob­binq" anlayışının bir termin kimi Azərbaycan dilində saxlanılması məqsədə uyğun hesab edilmişdir.

MƏQALƏNİ YÜKLƏ [194,41 Kb] (yüklənib: 68)

Baxış: 770
Ünvan:
AZ1073. Bakı ş., Yasamal r-nu,
Mətbuat pr., 529-cu məhəllə
“Azərbaycan” nəşriyyatı, 6-cı mərtəbə
Tel.:    +994 12 510 63 99
Mob.: +994 50 209 59 68
           +994 55 209 59 68
© 2019 AEM
E-mail:
[email protected], [email protected]