Rövşən Ramizoğlu
Səlcuq Universiteti (Konya, Türkiyə)
POEZİYAYA VERİLƏN BİR-BİRİNƏ ZİDD MÜXTƏLİF TƏRİFLƏR FONUNDA POETİK TƏRCÜMƏ MƏSƏLƏLƏRİNİN TƏHLİLİ
Açar sözlər: poeziya, poetik tərcümə,müəllif mətni, tərcümə mətni
Key words: poetry, poetic translation, author's text, translation text
Ключевые слова: поэзия, поэтический перевод, авторский текст, текст перевода
Tanınmış rus şairi Samuil Marşak poetik tərcümə haqqında bunları yazır: “Şeir tərcüməsi ali və çətin sənətdir. Mən ilk baxışdan paradoksal görünən, amma mahiyyətcə dəqiq iki müddəa irəli sürərdim:
Birinci. Şeir tərcüməsi mümkün deyil.
İkinci. Bu, hər dəfə istisnadır. Əgər tərcüməçi öz işinə məhz bu cür yanaşırsa (əslində, təkcə tərcüməçi yox, həm də hər bir şair), o nəyəsə nail ola bilər.
Doğrudan da, nə isə alınanda bu necə də böyük xoşbəxtlik olur!” (1).
Digər rus şairi V.Bryusovun dedikləri də Marşakın fikirləriylə səsləşir: “Şairin yaratdığını bir dildən başqa bir dilə çevirmək qeyri-mümkündür; amma belə bir istəkdən vaz keçmək də olmur” (2, 188).
A.Mejirov “Literaturnaya qazeta”da çap etdirdiyi “Tərcümə meydanlarında” adlı məqaləsində poetik tərcüməyə şeirlə münasibət bildirir:
“Yenidən,
Mavi tüstüdən,
Yaranır poeziya.
Onu tərcümə etmək
Mümkün deyil heç cürə.
Çünki o sadiqdir,
Həmişə ana dilə” (3).